Ringen van de slechtvalken

page 1

12 mei 2019 De slechtvalkkuikens zijn geringd  

13 mei 2020 Ringen                                      
                                       
11 mei 2021 Meten is weten  

De slechtvalkkuikens zijn geringd.





Margot de Kam | zondag 12 mei 2019

De kuikens zijn maandag 13 mei tussen 19:00 en 20:00 geringd. Het zijn 3 vrouwen. Zij zijn drie weken oud, en dat is precies de juiste leeftijd om te ringen. Het ringen gebeurde door een gecertificeerd ringer van de Werkgroep Roofvogels Nederland, in een ruimte in de toren vlak achter de kast.



Ringgegevens:

1e vrouw  ESR 845 gram, geboren 22 april 18:28
2e vrouw  ESP 795 gram, geboren 23 april  5:02
3e vrouw  ESS 770 gram, geboren 23 april 22:11



Doel van het ringen

Het ringen geeft veel inzicht over van alles wat we over de slechtvalk -en andere vogels- willen weten. En we willen die zaken als mensen weten, bijvoorbeeld om hen te kunnen beschermen. We kunnen door terugwaarnemingen zien waar de vogels heentrekken. Hoever trekken ze weg van hun geboortegrond? Welke nieuwe broedplaatsen kiezen ze? Op welke leeftijd beginnen ze nieuwe nesten? Wat zijn hun voedselgewoontes? Maar ook bijvoorbeeld hoe oud ze worden, wat de overlevingscijfers zijn. En hoeveel vogels van een bepaalde groep er ongeveer in een gebied zijn.

Wie mag het ringen uitvoeren?

Het ringen van vogels valt onder de flora en faunawet. Ringers krijgen een vergunning van het Vogeltrekstation, na het volgen van een opleiding en meewerken in een team van ervaren ringers. Ze moeten examen doen over hun kennis, kunde en kwaliteit, bij onafhankelijke, ervaren ringers, in opdracht van het Vogeltrekstation. Dan moet elke ringer steeds bijscholingen volgen om op de hoogte te blijven van de nieuwste technieken en inzichten. De kwaliteit van de ringers wordt zo naar internationale maatstaven gewaarborgd. Alle gegevens worden in de databank van het Vogeltrekstation opgeslagen. En aan een europees systeem gekoppeld. Het werk van de ringers is onbezoldigd.


Wat gebeurt er precies tijdens het ringen?

De kuikens worden voorzichtig, ieder in een eigen linnen tas van de kast naar een ruimte binnen gebracht. Doordat ze in het tasje zitten zien ze even niets en blijven ze rustiger. De ringer meet de kuikens ín de tas, één voor één. Er wordt gemeten aan de hand van de lengte van vleugel en staartpennen hoe oud het kuiken precies is. De voeten zijn het eerst uitgegroeid. Bij de slechtvalk is de man ongeveer een derde kleiner dan de vrouw, door deze verhouding kan het geslacht aan de afmeting van de uitgestrekte klauw (meestal) worden bepaald. En het gewicht wordt gemeten. Dit geeft informatie over de conditie en ook over het geslacht. Er wordt aan elke poot een ring aangebracht, 1 aluminium ring met de code voor het Vogeltrekstation, en 1 met een letter-of cijfercombinatie. Deze combinatie gebruiken we meteen als benaming van de kuikens. Dan pas wordt het kuiken even uit de tas gehaald, zodat de ringer de krop kan meten en de algehele conditie kan zien. Alle gegevens worden direct nauwkeurig geregistreerd.
Tegelijkertijd wordt de kast schoongemaakt. De prooiresten, braakballen en ringen worden onderzocht.

Hoe is het voor de slechtvalken?

Het is even geen feestje voor de ouders als hun kuikens ineens weggenomen worden. We zullen hen luid gakkend, protesterend, om de toren horen en mogelijk ook zien vliegen. Ze kunnen heel goed kijken en zien dan ook direct wanneer de kuikens terug zijn. Meestal kijken ze nog een uurtje of wat de kat uit de boom daarna, en keren dan terug bij hun kroost.
De kuikens zullen even protesteren als ze worden opgepakt. In de tasjes houden ze zich rustig. Als ze uit de tas genomen worden om te bekijken zijn ze soms even fel, maar bovenal erg nieuwsgierig naar wat er om hen heen gebeurt. Pas als ze in de kast terug zijn zien we dat ze zich voor de veilgheid even als 'dood' houden.
Ze hebben dan een naam, namelijk de ringcode, en we weten leeftijd en geslacht.

Terugmelden

Het is voor ons als volgers ook leuk om te zien dat nazaten van de Mortel teruggezien worden bij andere nesten met webcams, zowel broedend of als zwervende jonge slechtvalk.
Zo zagen we ANJ van De Mortel 2016 terug in 2017 in Venlo op de webcam en in 2018 in Aalsmeer en in Leiden.
Probeer altijd te melden naar bijvoorbeeld Werkgroep Roofvogels Nederland of een plaatselijke vogelwerkgroep als je een geringde vogel ziet of vindt!
Vogel Werkgroep Gemert , de werkgroep die deze kast en de beelden beheert, heeft ook een overzicht van ringgegevens en terugmeldingen.

Ringen



Margot de Kam | woensdag 13 mei 2020

De jonge slechtvalken worden zaterdag vanaf ongeveer 12 uur geringd. We zullen het via de webcams kunnen volgen, binnen via de dakcam. We weten daarna welk geslacht ze hebben en kunnen ze individueel onderscheiden. Het ringen gebeurt echter niet voor ons amusement. Er komt heel wat bij kijken.



Doel

Vogels worden geringd om kennis te vergaren. Over de trek, de aantallen, de overleving en de voortplanting. Door die wetenschap kan men beleid maken om de vogels beschermen.



De ringer

Ringen gebeurt onder supervisie van het vogeltrekstation. Ringer wordt je niet zomaar. Er gaat een gedegen theoretische en praktische opleiding aan vooraf die minimaal 2 jaar duurt. De opleidingseisen zijn hoog. En er moet in teams gewerkt worden. Daarnaast moeten eenmaal gecertificeerde ringers zich steeds bijscholen om volgens de laatste beste inzichten te blijven werken.

Er wordt door ringers van roofvogels regelmatig op hoogte gewerkt. Roofvogels worden in bijvoorbeeld bomen of op kerktorens geringd. De ringer moet dus ook fit zijn en met klimwerktuigen veilig kunnen werken.

De slechtvalken van de Mortel worden altijd geringd door Peter van Geneijgen, voorzitter van de Werkgroep Slechtvalk Nederland. Die werkgroep is nu deel van Werkgroep Roofvogels Nederland. Hij is vanaf het begin betrokken geweest bij de slechtvalken, toen die -na bijna uitsterven- begin deze eeuw broedplaatsen in Nederland betrokken. Zie ook blog Bijna waren ze er niet meer.



Hoe werkt het?

Het hele proces is zeer zorgvuldig. Eerst wordt een datum gepland, bij slechtvalken tussen de 3e en de 4e week. De poten zijn dan uitgegroeid en de kuikens nog niet zo mobiel dat ze wegrennen of fladderen. Voor de zekerheid wordt een plank voor de kastopening bevestigd. Hierbij zal de ringer gezekerd zijn met behulp van een klimtuig.

De jongen worden dan heel voorzichtig ieder in een eigen linnen tasje naar de ruimte binnen achter de kast gebracht. Daar worden ze één voor één gemeten. Aan de lengte van de vleugelpennen, de staartpenlengte, de klauwlengte, de omvang van het loopbeen en uiteindelijk het gewicht ( bij slechtvalken) kan de leeftijd en het geslacht worden bepaald. De krop wordt gemeten en de algehele conditie genoteerd.

Daarna worden de ringen aangebracht. 1 metalen ring met gegevens voor het vogelstrekstation en aan de andere poot 1 kleurring met een lettercode.

Ze gaan nog even op de foto en worden dan spoedig, maar heel rustig teruggebracht.

De nestkast wordt onderwijl door mensen van de Vogelwerkgroep Gemert schoongemaakt. De prooiresten worden verzameld, gedetermineerd en eventuele ringgegevens van prooien teruggemeld.



Hoe is het voor de kuikens?

Kuikens protesteren even als ze worden opgepakt. In het tasje zien ze niks. Dit maakt ze rustig. Als ze eruit gehaald worden maken ze een vooral nieuwsgierige indruk. Lef hebben ze, jonge slechtvalken.



En de ouders?

De ouders zijn er niet blij mee natuurlijk. Zij zullen alarmerend rond de toren vliegen. Zij zien wel direct wanneer hun jongen terug in het nest zijn. De jongen houden zich daar nog even gedeisd, onder de indruk van alles maar vooral van hun luidruchtige ouders. De vrouw slechtvalk kijkt meestal een poos de situatie aan. Soms tot de volgende ochtend. De man is doorgaans na een uurtje alweer in de nestkast, vaak zelfs met prooi.



Namen

Met de ring heeft elke jonge slechtvalk een naam: de lettercode van de ring. Wij geven ze geen koosnamen. Het zijn vrije, wilde vogels, geen huisdieren.



Melden

Als men een roofvogel ziet en de ring kan aflezen graag altijd melden bij Werkgroep Roofvogels Nederland. Ook indien men een dode vogel vindt. Bij gewonde vogels uiteraard direct de dierenambulance bellen.

Meten is weten




Margot de Kam | dinsdag 11 mei 2021

De jonge slechtvalken zijn donderdag 13 mei geringd. Het zijn twee mannetjes. Meer gegevens in blog.


Meten vleugelpen foto: Marjo de Ruijter


HET ZIJN MANNEN!
HSK

635 gram



HSV

575 gram

UPDATE 13 MEI 22:35
Om 18 uur zijn de kuikens gehaald. Om 18:40 waren ze terug in de kast. Beide ouders werden om 19:00 uur rustig, en waren toen al vlak langs de kast gevlogen om hun kuikens terug te zien.

Man slechtvalk kwam om 21:05 met duif en vrouw slechtvalk kwam mee. Zij ging haar jongens meteen voeren.



WAAROM KRIJGEN ZE EEN RING OM?

Het is niet voor de lol dat de vogels een ring krijgen. Door te ringen kunnen we ze volgen, als er terugmeldingen komen. Dit geeft ons gegevens. Bijvoorbeeld over hoever ze wegtrekken en hoe hun overlevingskansen zijn. Dat is belangrijk om te weten. Met zulke gegevens kunnen de vogels beschermd worden.



TERUGMELDINGEN

Hopelijk zie je eens een roofvogel met ring, met een camera, een verrekijker of door een telelens. Dan is het fijn als de ringer daar een melding van krijgt. Dat kan via werkgroeproofvogels.nl.

Helaas zijn veel terugmeldingen van dood gevonden vogels, maar ook dat is belangrijk te weten. Gelukkig zien we via de webcams ook veel slechtvalken levend terug, soms in hun tweede en derde levensjaar, zoals bijvoorbeeld ANJ van de Mortel 2016, die we op de webcams van meerdere andere nesten in Nederland terugzagen. Zo weten we ook dat er in Nederland geboren vrouwen in Duitsland, België, Frankrijk en Engeland broedvogel zijn geworden. Een aantal ‘Mortelzonen’ zijn broedvogel in Nederland en ook kleinzonen van de Mortelvalken zien we in Nederlandse nesten terug.


VWGGemert heeft mooi een overzichtslijst daarvan.


WIE EN WAT IS DE/EEN  RINGER?

Ringer wordt men niet zomaar. Er gaat een hele opleiding van minimaal twee jaar met stage in de praktijk aan vooraf. Opleiding en examens worden georganiseerd door het vogeltrekstation.

Het zijn mensen met passie. Alles is vrijwilligerswerk. Ringers moeten lichamelijk ook sterk zijn. Om roofvogels te ringen moet de ringer regelmatig in bomen klimmen.

De slechtvalken van de Mortel worden altijd geringd door Peter van Geneijgen. Hij is vanaf het begin bij de slechtvalken betrokken. Hij is de voorzitter van de Werkgroep Slechtvalk Nederland, onderdeel van de Werkgroep Roofvogels Nederland.

Hij is erg ervaren en, zoals alle ringers, bekwaam, rustig en zorgvuldig.



EERST METINGEN

Meten is weten. Roofvogels worden eerst gemeten. En gewogen. Aan de hand van deze gegevens kan (meestal) de leeftijd en het geslacht worden bepaald en daarmee de ringmaat.

Gemeten worden de vleugelpennen, de staartpennen, het loopbeen, met name de dikte op het smalste punt, en de klauw.

Verder wordt de krop geïnspecteerd en wordt er gekeken naar algehele gezondheid en ongedierte. De kuikens hebben vrijwel altijd okselvliegjes. Dat is geen teken van slechte gezondheid.



DAN RINGEN

Aan de hand van deze gegevens zijn er tabellen waarmee de ringer kan bepalen of we met een mannetje of een vrouwtje te doen hebben. Dan pas wordt er geringd. Twee ringen, 1 met een kleur- en lettercode en 1 ring met gegevens voor het vogeltrekstation. De lettercode zal de ‘naam’ zijn voor de slechtvalk.



Als het goed gaat met de camera kunnen we allemaal meekijken en zien hoe zorgvuldig dit gebeurd. Er wordt zo min mogelijk stress voor de vogels veroorzaakt, door rustig en veilig te handelen. Er komt eerst een plank voor de kastopening, zodat de kuikens niet per ongeluk naar buiten stiefelen. De kuikens worden voorzichtig in linnen tasjes gestopt, zo zien ze even niets, dat houdt hen rustig.

Vooral de ouders vinden het niks, uiteraard. We zullen hen alarmerend rond horen vliegen. Maar hun kuikens komen terug. De ouders zien dit direct. Meestal komt het mannetje alweer spoedig bij zijn kuikens.


foto: Marjo de Ruijter : loopbeen meten