Verenkleed

page 1

22 mei 2019  Ontwikkeling van kuikens tot jonge slechtvalken

20 mei 2020  De metamorfose

4 mei 2021   Vogeljassen zijn bijzonder

Ontwikkeling van kuikens tot jonge slechtvalken



Margot de Kam | woensdag 22 mei 2019

We hebben ruim 4 weken geleden de kuikens uit een ei zien kruipen, kleiner dan een kippenei. Ze wogen zo'n 35-40 gram en zullen nu bijna rond de 900 gram zijn. De 3 jongedames zijn op gestrekte poten haast al even groot als hun moeder en torenen boven hun vader uit.



Hun witte donspakje begint geheel te verkleuren tot zij hun juveniele kleed met echte veren hebben.
Het is een haast absurde situatie hoe we ze zien veranderen en hoe hard dat groeien gaat. Per dag zien we nu ook, door het verschil in tijd van uitbreken, -de hatch- , hoe het kleedje verandert tussen 10,5 uur, de tijd tussen het eerste en tweede kuiken, en respectievelijk 17-27,5 uur, wat de jongste met haar zussen scheelt.



Zelf eten

Ze zijn nu rond de 30 dagen oud. Ze worden minder gevoerd. Er worden kleine prooitjes afgegeven door de ouders waar ze zelf mee moeten oefenen. Zelf plukken en eten valt niet mee. Alles moet geoefend worden. We zien dat de gezusters heel verdraagzaam zijn naar elkaar. Het prooitje wordt weleens van de ouders weggegrist, maar onderling is er nog geen strijd, er wordt ook gezamenlijk aan prooitjes gepikt en geplukt en getrokken. Dit is volkomen normaal gedrag. De band tussen slechtvalkjongen is heel hecht en dat blijft de eerste tijd na het uitvliegen ook zo. We zullen gaan zien dat ze wel steeds beter voor zichzelf opkomen en straks gaan mantelen over hun prooi, dat wil zeggen, de prooi afschermen met de vleugels.




Vliegspieren oefenen en door de kast lopen

Ze komen nu ook meer in beweging, ze lopen en kruipen door de kast en flapperen regelmatig met de vleugels om de spieren te trainen. Er is een vraag gekomen van een kijker of ze niet op, of zelfs van het rooster kunnen vallen. Ongelukjes als deze gebeuren echter zeer zelden. In principe hebben de jongen nog instinctief hoogtevrees en zullen niet over de drempel stappen. Bij het ringen zagen we wel dat er een plank voor de ingang werd gehouden en 1 kuiken naar achter werd geschoven toen de plank werd weggehaald. Als er gevaar ín de kast dreigt zou dat een reden voor zo'n ongeluk kunnen zijn. Zo is het gebeurd in de USA, dat een kuiken door overlast van steekvliegen over de drempel stapte. Bij dat nest was alleen een railing, geen rooster. In dit filmpje <--klik kun je (va 40 sec) zien hoe geweldig de zorgzame moeder dit heeft opgelost!




Takken

Zo noemen we het. De eerste stap op het rooster en daarna de verkenning van de omgeving van de kast. De jonge slechtvalken van de Mortel doen dit ongeveer als ze rond de 37 dagen zijn. Zij hebben dan al hun bruine verenkleed met nog veel dons in de pofbroeken en op de kruin. Bij andere nesten, bijvoorbeeld op een brede rif, kunnen ze al iets eerder op stap gaan. Mannetjes doen dit ook sneller dan vrouwtjes. Zij zijn eerder uitgegroeid. Met de stap naar rooster worden ze juveniel. 'Van peuter naar kleuter.'




Uitvliegen

Voor ze gaan vliegen hebben ze al een tijdje geoefend op het rooster en op de ring met rondrennen en flapperen. Dit duurt nog even. Ook als ze kunnen vliegen blijven ze terugkomen en bij hun ouders wonen. Tot ze in het najaar zelf hebben leren jagen.


Wij gaan dus voorlopig nog veel plezier beleven aan de drie jonge slechtvalken ESR, ESP en ESS van de Mortel 2019!





______________________________________________________________________________________________________________


De metamorfose



Margot de Kam | woensdag 20 mei 2020

Nog geen 4 weken geleden zagen we kleine witte donsballetjes, net uit hun ei, van 35 à 40 gram. Nu zijn ze bijna net zo groot als de ouders. Ze wogen bij het ringen 630 en 650 gram, de mannetjes. De vrouwtjes 820 en 920 gram. Die groei is bijna onvoorstelbaar. Per dag gaan ze er nu anders uitzien.




Van dons naar veren

De eerste week hebben ze een dun laagje spierwit geboortedons. Vanaf de zesde dag beginnen de echte donsveren door te komen. Ze zijn dan, vanaf de tiende dag, beter beschermd tegen weersinvloeden. Het dons wordt steeds dikker. Ook beginnen de eerste pluimpjes van de hand- en staartpennen door te komen.
Met een dag of twintig worden de eerste contourveren zichtbaar, er komen steeds meer bruine en geelbruine veertjes door. De mannen ontwikkelen hun verenkleed sneller. Zij zijn eerder uitgegroeid.


Kuiken wordt juveniel

Als ze ongeveer 35 dagen zijn, zijn alle bruine en geelbruine veren doorgekomen. Dit is de periode dat ze uit de nestkast stappen en op de ring van de toren gaan huppelen en fladderen. Ze vliegen nog niet meteen. De vleugelpennen en staartpennen hebben nog een kleine week nodig om te volgroeien. Zodra hun pakje af is en ze zelf voelen dat het zal lukken gaan ze het eerste vluchtje maken. Vanaf dat moment is het kuiken juveniel. Ze moeten dan nog goed leren vliegen en jagen. Ze blijven tot ze zelf kunnen jagen bij hun ouders, meestal tot de nazomer.


Nieuwe veren

Veren groeien vanuit een follikel, een soort haarzakje. Ze zijn enigszins te vergelijken met onze haren.
Alleen kunnen wij onze haren niet zo goed bewegen. Het gebeurt wel, bij kippenvel bijvoorbeeld, of als men het gevoel heeft dat de nekharen overeind staan. Maar bij vogels, in de huid onder de veren, rond de veerfollikel, zitten heel veel zenuwen en spieren. Daardoor kan de vogel zijn veren bewegen, afzonderlijk van elkaar. Dit is nodig bij het vliegen en landen, maar ook bij de communicatie.
Net als onze haren uit een haarzakje groeien, langer worden en zich soms vervangen, zo werkt dat bij een veer ook ongeveer. De nieuwe veer duwt de oude al groeiend weg. Alleen stopt de veer met groeien, en komt er na een tijdje weer een nieuwe.
Er zit een kokertje om elke nieuwe veer. Als de veer helemaal is doorgekomen, kan het kokertje eraf. We zien de kuikens steeds poetsen om oude donsjes weg te plukken en de kokertjes van de nieuwe veren te verwijderen.


Rui

De slechtvalk krijgt elk jaar een nieuw pak. Want een verenpak slijt. Veer voor veer wordt vervangen. In het tweede levensjaar gaat de juveniel ruien en heeft de volgende winter een beginnend volwassen kleed. Het bruin wordt dan grijs ,wit, en zwart, met horizontale streepjes. Zo zien de slechtvalken van verre of ze met een niet bedreigend jong te maken hebben of met een, mogelijk vijandige, volwassen valk.
Slechtvalken hebben ongeveer 8000 veren en veertjes. Vooral heel veel op het kopje, waar we bij juveniele valken ook nog lang dons zien. Al die kleine dekveertjes beschutten tegen de koude suizende wervelwind die ze met snelheden boven de 350 km per uur doorstaan.

Vogeljassen zijn bijzonder



Slechtvalk neemt bad. Foto: Chris and Chad Saladin ://www.falcoperegrinus.eu


Margot de Kam | dinsdag 4 mei 2021

Het verenkleed is de vacht van een vogel. Maar dan toffer: Je kan ermee vliegen!


Eerste verenkleed jonge slechtvalk Foto: Jim Pisello http://www.falcoperegrinus.eu/



Het verenkleed bestaat uit meerdere lagen. De basis is bij elke vogel hetzelfde. Slechtvalken hebben ongeveer 8000 veren .

Vanuit een veerfollikel, een soort haarzakje, groeit een veer. Veren in de groei hebben nog een bloedvoorziening. Deze veren noemt men bloedveren. Als de veer is uitgegroeid stopt de bloedtoevoer.

Er zit een hulsje om. Het hulsje kan eraf als de veer doorkomt en de schacht met de baarden komen tevoorschijn. Alle veren zijn in aanleg al aanwezig.



DONS

Allereerst zijn er de donsveren. De kuikens van de Mortel hebben hun donspakje al aan. Ze zijn wat beter beschut tegen het weer nu dan de eerste dagen met hun geboortedons. Dons dient ter isolatie. Watervogels hebben een heel dikke donslaag.



CONTOURVEREN

Vanaf de tiende dag komen de eerste contourveren door. Zo noemen we de dekveren en de vliegveren. Bij de kuikens komen allereerst de handpennen en de staartpennen door. Ze krijgen kleine randjes aan de vleugels en de staart.



WATERBESTENDIG

Veren zijn waterbestendig. Een verenpak is een mooi regenpak. Met wax. Als de slechtvalken rusten, zijn ze uren met het verzorgen van de veren bezig. Ze hebben een stuitklier, net boven de staartaanzet, die vet produceert. Hiermee vetten ze met hun snavel de veren in. Naast waterbestendig, werkt dit vet ook antibacterieel.

Slechtvalken kunnen ook genieten van een flinke regenbui, of nemen graag een bad in ondiepe poeltjes.

In dit filmpje zien we de jonge slechtvalk ESR van de Mortel 2019 genieten van haar eerste onweersbui.



ELKE VEER KAN AFZONDERLIJK BEWOGEN WORDEN!

En dat dient meerdere doelen. Ze kunnen alle veren opzetten inclusief de donsveertjes. Als ze slapen kunnen ze zo lekker in een waterdicht dekbedje zitten.

Ook kunnen ze zich met opgezette veren groot maken, om te imponeren. Vergelijk het met een kat die zich groot maakt, of een hond die de nekharen opzet. Zo dient het verenkleed ter communicatie.

Ook bij de balts gebruikt de vogel de stand van de veren, denk maar eens aan de staartveren van de pauw.

Om te sturen en te remmen tijdens het vliegen worden de vliegpennen gebruikt.



VLIEGVEREN

Veren zijn licht en hol. Dat is handig als je de lucht in wilt. Vliegveren worden pennen genoemd. De vliegpennen van de slechtvalk zijn zeer sterk, wat nodig is bij snelheden van 150 tot 380 km per uur. Met de vleugel- en staartpennen wordt ook gestuurd, omgerold in de lucht en geremd. De snelsten ter wereld kunnen met die snelheden zelfs ondersteboven vliegen. Kun je nagaan wat een kracht van spieren, maar ook van de veren daarvoor nodig is.

Een verenpak slijt dan ook, en wordt elk jaar vernieuwd. Dat is de rui.



Het duurt ongeveer 40 dagen tot het eerste echte verenkleed van de jonge slechtvalk af is. Dan is het kuiken een juveniel. Pas dan kunnen ze gaan leren vliegen. Ze voelen zelf wanneer dat zover is. Tot die tijd hebben de kuikens instinctief hoogtevrees.

De witte pluizenbolletjes zullen de komende weken langzaam maar zeker een enorme metamorfose ondergaan.



De veren van de slechtvalk Foto: http://www.falcoperegrinus.eu/