Communicatie

page 1

26 februari 2019 Bodylanguage 1 Buigen als overgave

27 februari 2019 Bodylanguage 2  Buigen als dreiging

21 maart 2019    Slechtvalkentaal

31 maart 2021    Als vrouw slechtvalk boos is

10 april 2021      Gillen!

15 april 2021      Chittervreugd en snateralarm

Bodylanguage 1 Buigen als overgave
Margot de Kam | dinsdag 26 februari 2019



Slechtvalken communiceren veel. Ze hebben daar heel diverse stemgeluiden voor en gebruiken veel lichaamstaal. Zo verstaan zij elkaar heel goed. Wij zullen proberen iets van hun lichaamstaal uit te leggen.



Hofmakerij en buigen.

We lazen in de blog van Piet - Een gespannen relatie  - dat de slechtvalk over de schaduw van zijn temperament moet stappen om een andere slechtvalk zo dicht te kunnen naderen. Bij intimiteiten zien we hoffelijk gedrag.


Prooi-aanname

Bij het overdragen van prooi door de man als geschenk gedraagt de zeer assertieve slechtvalkvrouw zich onderdanig. De vrouw staat horizontaal met de kop laag en neemt de prooi met haar kop en snavel lager dan die van hem aan.


Baltsgesprek

Een heel intiem deel van de balts zijn de gesprekken bij de kuil.
Daarbij moeten beide valken zich als het ware overgeven. We zien heel hoffelijk buigen naar elkaar, met de koppen dicht bij elkaar, de snavel wordt opzij gehouden en de veren strak tegen het lijf. Soms raken ze elkaars snavel even aan. Het is te zien in de clip van Aaltje:
Het gaat steeds beter

Dus : horizontaal, met de kop omlaag en de snavel naar opzij en de veren strak tegen het lijf.
Dat is een houding van overgave.


Paring

Als de vrouw de man uitnodigt voor een paring, buigt zij eerst verticaal, met de kop omlaag en zet ze veren aan de zijkant van haar onderlijf op. Wanneer de man nadert wordt haar houding horizontaal, met de kop omlaag en de snavel opzij en de veren weer strak.

Bodylanguage 2  Buigen als dreiging
Margot de Kam | woensdag 27 februari 2019



Niet altijd is buigen een vorm van hoffelijkheid bij de slechtvalken. We zien hen ook buigen als ze boos zijn. Boos op ongewenste indringers in hun gebied. Dit kunnen andere valken zijn, maar ook andere roofvogels en bijvoorbeeld kraaien.



Houdingen bij dreiging

Veren omhoog zetten en de snavel open en dicht bewegen zijn typische manieren om agressie uit te drukken.


Dreiging van zeer dichtbij

Bij directe dreiging, lichamelijk vlakbij, nemen de valken vaak een rechtopstaande, verticale houding aan, met opgezette veren en soms uitgestrekte vleugels. De staart wordt uitgespreid. Zij maken zich zo groot mogelijk. En zij staan met de snavel open gericht naar de tegenstander.


Dreiging iets verder weg

Bij dreiging iets verder dan lichamelijk dichtbij zien we ook regelmatig een horizontale buigende houding. Deze is anders dan buigen bij hofmakerij.
Kop, lichaam en staart liggen in een horizontale lijn. Kop en open snavel zijn naar de tegenstander gericht. De veren worden opgezet, om groot te lijken. Eerst op de kop, met de bakkebaarden, dan de veren van nek, schouders, rug, buik en een uitgespreide staart.


Dus: Een horizontale houding met open snavel richting tegenstander en opgezette veren.
Dat is een houding van dreiging.


Stampvoeten

Ook kunnen we de slechtvalk met de poten zien stampen, van de ene op de andere. De man van de Mortel draaide hierbij zelfs een rondje om zijn as. Zeer imponerend.

Slechtvalkentaal
Margot de Kam | donderdag 21 maart 2019



Naast een uitgebreide lichaamstaal hebben slechtvalken hebben ook heel diverse geluiden om met elkaar te communiceren. Ze chuppen, wailen, chitteren en gakken. Jonge slechtvalken piepen als kuiken, zelfs al in het ei! Dit blog gaat over de betekenis van de geluiden



Chuppen

Froona Veldhuis beschrijft op haar website vol informatie over slechtvalken:  falcoperegrinus.eu  het chuppen als ee-chuppen door de vrouw en ee-chippen door de man.
Chuppen wordt gebruikt als verzoenend geluid.

Het kan gebruikt worden naar andere valken, die elkaar ontmoeten in de lucht buiten hun territorium. Meestal horen wij dit geluid in en om de nestplaats en de voedselopslagplek.
De mannen hebben een hogere stem en een uitgebreider repertoire. Zij (ee-)chippen.
-ku ee chíp, ku ee chíp, horen we, in verschillende volumes en met verschillend tempo, overgaand in ee chíp, dan zachter chipchipchip. Het kan bijna op piepen lijken. Hij imiteert als het ware een bedelroep als een jonge vogel. Dit dient als verzoeningsgedrag.

De chup kreten worden door man en vrouw gebruikt in combinatie met kop-laag-buigen, bij nestelgedrag en voedseloverdracht. Met name bij baltsgesprekken in de kast, bij de kuil, horen we chipchip en chupchup vaak in steeds sneller tempo.
Als de intensiteit daalt, lijkt het op piepen. Dit is dan vaak in combinatie met snavelen en/of het beeindigen van de nestelgedrag-wail uitroepen.


Wailen

Een uitgerekte kreet vaak.
- wheeeelwheeelwheeeel horen we. Het geluid draagt ver.
Tempo, volume en de toonhoogte van deze kreet kan erg verschillen. Dat is afhankelijk van waar de kreet voor wordt bedoeld.
Het wailen kan hele diverse betekenissen hebben:

Wailen kan worden gebruikt als verdediging van het terrein, als een roepen : hier wonen wij!

De wail ook nog een mededeling zijn. Er moet iets aan de situatie veranderen. Dat kan een waarschuwing naar elkaar zijn, over indringers bijvoorbeeld, of de vrouw kan de man roepen om voedsel te halen.

Dan is er een wail die voedseloverdracht betekent. Deze klinkt korter, sneller opvolgend en regelmatiger. Bij de voedselaanname kan wailen in chitteren overgaan.

Wailen wordt ook gebruikt tijdens de paring. De vrouw wailt om de man daartoe uit te nodigen en wailt opgewonden tot de paring klaar is.


Chitteren

We horen een hoog in kort tempo uitgeslaakt -chichichichichichichichichichit.
Het is een kreet van opwinding. Met name de mannen horen we dit geluid maken tijdens een paring.
Ook is het soms te horen wanneer de beide vogels het gedrag vertonen van het lage kopbuigen naar elkaar, de ander dwingen van de eieren af te gaan tijdens de wissel, of door de vrouw bij  voedseloverdracht. De juvenielen chitteren naar elkaar tijdens het spelen en oefenvluchten.


Gakken

Of cacken, zoals Froona het omschrijft. We horen -cáck cáck cáck cáck. Luide, krassende korte snelle elkaar opvolgende kreten. We zien vaak de buigende horizontale houding met opgezette veren en snavel open richting tegenstander.
Het is een opgewonden kreet die dient als alarm bij terrein/nestplaatstverstoring. Als er daadwerkelijk wordt aangevallen wordt de kreet langer aangehouden en schril : Cáaa-áaak Cáaa-áaak.


In onderstaand filmpje zijn de diverse geluiden te horen. Men moet wel goed door de Mortelwind heen luisteren. Aan het eind van het filmpje zien we een gakkende Pa van de Mortel (2005-2015), die alarm slaat vanuit de kast.

Als vrouw slechtvalk boos is



Margot de Kam | woensdag 31 maart 2021

Nou, wegwezen dan maar, zou ik slechtvalken in haar buurt adviseren. Vrouw slechtvalk van de Mortel is een bom van een vrouw, daar wil je geen tik van. Hoe kunnen wij kijkers zien wanneer de slechtvalken boos zijn?




We zien het vrouwtje regelmatig boos op het rooster of op de dakrand. Hoe zien we dat en op wie is ze dan boos?



INDRINGERS

Ze zijn nooit boos op elkaar, man en vrouw slechtvalk. Ze zullen nooit naar elkaar dreigen. Om met elkaar te communiceren wailen ze, we horen dat gegil weleens. Dat is geen dreigen. Over wailen vertel ik meer in een volgend blog.

Als ze boos zijn, of mopperen, is dat altijd gericht naar een indringer in het gebied. We hebben gezien dat er twee jonge slechtvalken in de buurt rondhangen. Die zijn nog niet echt een dreiging, ze komen op voedsel af. Vrouw slechtvalk wil ze echter niet in de buurt hebben nu ze eieren heeft. Mogelijk zijn er nog meer slechtvalken in de buurt, die niet zo dichtbij komen dat wij ze op de cams zien.




GELUID

Het geluid dat ze maken wanneer ze dreigen noemen we gakken. Bij vrouw slechtvalk kun je dat makkelijker horen dan bij de man. Hij heeft zo’n piepstem. Het gakken lijkt meer op het chuppen dan op het wailen. Maar dan korter, meer stotend, staccato. Het is schelden: wegwezen hier!



BODYLANGUAGE

Daar kunnen we het beter aan zien. Ze maken zich groter, hoger op de poten en breder in de schouders, vaak met uitgewaaierde of opgeheven staart. Ze staan horizontaal en buigen hun kop op en neer. De snavel naar de grond, en dan omhoog, vaak met open snavel gakkend richting de tegenstander. Die zien wij vaak niet eens in beeld. Een andere slechtvalk kan heel ver of hoog in de lucht zijn.



STAMPVOETEN

Het meest duidelijke teken van boosheid bij de slechtvalken is als ze gaan stampvoeten. Ze verplaatsen hun gewicht van de ene poot naar de andere, en tillen de andere poot een stukje van de grond. Hierbij roepen ze en buigen de kop op en neer en draaien rondjes of halve of kwart rondjes om de as, steeds bij het omhoogkomen kijkend  naar de tegenstander, meestal hoog in de lucht. Dit gedrag is goed te zien in het filmpje hieronder.

Gillen!



Margot de Kam | zaterdag 10 april 2021

Dat doen ze alleen tegen elkaar, de slechtvalken, binnen hun gezin. Nogal hysterisch klinkt het in onze oren.




WAILEN

Noemen we deze vorm van communicatie. Het klinkt als : wheelwheelwheeeeeeel. Het wordt uitsluitend gebruikt tussen de partners en door hun jongen. Het kan diverse betekenissen hebben. Het wordt nooit ondertiteld, dus luisteren en kijken naar het gedrag geven indicaties wat er wordt bedoeld.



BEDELWAIL

Vrouw slechtvalk doet het in de baltstijd, de jongen zodra hun stem krachtiger dan piepen is. Bedelen om voedsel. De jongen hebben altijd honger en vooral de jonge vrouwtjes kunnen luid bedelend gillen. Een volwassen slechtvalkvrouw bedelt in de baltstijd, haar man dient haar prooitjes te brengen zodat zij zich op de aanmaak van de eieren kan concentreren. Ook als ze wil paren gebruikt ze deze wail.



PROOI-OVERDRACHT

Om aan te geven dat ze met prooi aankomen, en om aan te geven dat ze eraan komen om de prooi over te nemen wailen ze ook.



WAARSCHUWINGSWAIL

Het is communicatie onderling, ook om elkaar ergens voor te waarschuwen wordt er gewaild. Of om aan elkaar duidelijk te maken waar ze zich bevinden.



BROEDWISSELWAIL

We horen vrouw slechtvalk ook regelmatig wailen als ze samen bij hun broedsel zijn. Ze maakt hem iets duidelijk. Meestal dat zij het broeden wil overnemen. Of juist nog niet. Of dat ze geen prooi bij de eieren wil…dat merken we vooral dit en vorig seizoen, als er bedelende jongen rondhangen.



PARINGSWAIL
Tijdens de paring stoot het vrouwtje een andere wail uit. Het mannetje chittert tijdens de paring, een bijzondere communicatievorm.


Alle in dit blog genoemde geluiden zijn in onderstaand filmpje te horen.

Chittervreugd en snateralarm



Margot de Kam | donderdag 15 april 2021

Vreugde, onschuld en alarmroepen lijken te contrasteren in één blog, het zijn de laatste bijzondere communicatievormen van de slechtvalken die ik wil bespreken. Naarmate we hun taal beter leren begrijpen, wordt het nog interessanter om ze te volgen.



In vorige blogs heb ik verteld over het chuppen onderling, vooral in de baltstijd, met de hoffelijke buigingen en het snavelen; over het gakchuppen met de brede houding, het kopbuigen en het stampvoeten tegen indringers; en over het gegil: het wailen, dat wordt gebruikt voor communicatie tussen het slechtvalkpaar en door hun jongen.



CHITTEREN

Is dan weer een heel ander geluid. Het is een geluid van onschuld. Jonge slechtvalken chitteren. Ze geven ermee aan dat ze niks kwaads in de zin hebben. Naast hun juveniele=onvolwassen bruingeel verenkleed kunnen ze ook een onschuldig geluid uitstoten: chichichichichichi heel snel. Hierdoor weten volwassen slechtvalken meteen dat ze met een jong te maken hebben. Daar gaan ze nooit een echt gevecht mee aan. We hebben de jonge slechtvalken die hier rondhingen horen chitteren.

Het is ook een teken van speelsheid. Jonge slechtvalken groeien samen op, in familieverband, en leren spelenderwijs vlieg- en stoottechnieken. In het spel wordt gechitterd.

En het is de roep door de man uitgestoten tijdens de paring. Een vreugdevolle daad, waarbij hij geen kwaad in de zin heeft.



SNATEREN

Heel soms maken de valken een soort snaterend geluid. Eigenlijk uitsluitend als ze broeden. Het is een waarschuwing richting de partner: ik lig te broeden, maar er komt iemand aan. Meestal omdat er een buizerd te dicht nadert.



ALARMROEP

Echt alarm slaan ze, inclusief aanvallen, bij groot gevaar. Dat kan een aanval op een volwassen slechtvalk zijn. Als er mensen in de buurt zijn, dan horen we dit ook. Vooral tijdens het ringen is het goed te horen. Het gaat dan gepaard met aanvalsvluchten.



In onderstaand filmpje zijn de genoemde geluiden te horen.