2020 Wanneer komt er nu een ei?

Wanneer komt er nu een ei?



Margot de Kam | dinsdag 10 maart 2020

We wachten in spanning wanneer het eerste ei gelegd gaat worden. Hoe zien we dat het haast zover is?



Vrouw wordt dik en loom

De vrouw heeft de afgelopen weken flink extra te eten gehad van de man. Hij wil haar zo dik mogelijk zien en in topconditie om nakomelingen te verzorgen.

Ze jaagt ook nog steeds zelf en ook samen met de man. Haar spierstelsel moet ook sterk blijven, het is topsport, vliegen als een valk.

Naarmate de eileg dichterbij komt, gedraagt de vrouw zich wat lomer, en zit ze vaak uitgezakt, dik, bij de kast. Ze loopt ook waggelend.



Nesteldrang

De vrouw zal steeds vaker in de kast overnachten. De man komt overdag veel heen en weer om naast zijn kuil te staan roepen. Daar wil hij de eieren hebben. Ook de vrouw besteedt aandacht aan de kuil, of de kuilen. Ze schraapt zelf vaker kuilen. Alle hoeken en gaten van de kast worden bekeken en ze gaat pikken tussen de steentjes. Dit is allemaal gedrag om haar band met de kast te verstevigen, nesteldrang.

NB: De nesteldrang kan verstoord worden door onrust van andere slechtvalken in de buurt. Dan blijft ze liever zolang mogelijk op een veilige plek op de toren waar ze alles kan overzien, en lapt ze het 'huishouden' aan haar laars.

Vorig jaar kwam het eerste ei op 14 maart. Dat is maar een kleine indicatie. Wie weet laat ze ons, om welke reden dan ook, nog langer in spanning. Of misschien komt het eerder. Het ei komt wanneer het klaar is.



Eileg

Als het ei gaat komen, dan gaat ze boven een kuil staan, of eigenlijk meer hangen. Dat kan in één keer gaan, maar meestal worden we gefopt en houdt ze er doodleuk weer mee op. Zo kan ze ons uren, soms dagen ( en nachten) in spanning houden. Het moment dat ze het ei uitdrijft, zien we een soort kwispel van de staart.

Na het eerste ei komen er meestal nog meer. Vaak 3 tot 4 eieren. Het duurt 36-72 uur tot er weer een ei klaar is. In de tussentijd gaan de paringen door.

De man zorgt nog beter voor haar deze dagen. Hij is altijd in de buurt en houdt alles in de gaten. Ze is kwetsbaar nu. Als er een ei is, komt hij dat begroeten, nadat zij is uitgerust en brengt haar een prooitje.



Broeden

De vrouw en de man broeden beiden. De vrouw altijd ‘s nachts, de man ongeveer een derde van een etmaal. Dit is nodig, omdat de vrouw moet vliegen, anders zouden haar vliegspieren verzwakken.

We zien beide valken al vaak meteen af en toe op het eerste ei gaan liggen. Zij hebben een broedvlek op de buik, een speciale goed doorbloede plek. Die plek ontstaat door hormonen, pas nadat het eerste ei gelegd is. De broedvlek moet zich dus even voorbereiden. Het echte broeden begint pas nadat het één na laatste ei is gelegd.

De reden hiervan is, dat de eieren dan, na ongeveer een maand broeden, een beetje gelijk, of binnen enkele dagen uitkomen. Dan is het leeftijdsverschil tussen de jongen niet zo groot en ontwikkelen ze zich enigszins gelijkmatig.



_______________________________________________________________________________________________________________


Broeden, draaien, husselen en keren.




Margot de Kam | vrijdag 20 maart 2020

Het vierde ei werd vrijdag 20 maart rond tien voor half één ´s nachts gelegd. Nog voor het broeden gebeurt er van alles met het ei.



Na een diepe avondslaap werd de vrouw wakker rond middernacht en legde heel makkelijk het vierde ei.

Ze gingen broeden een dag nádat het derde ei gelegd werd. We gaan ervan uit dat het legsel nu compleet is.


Broeden

Beide slechtvalken broeden. De man ongeveer een derde per etmaal. De vrouw altijd 's nachts. Hun broedvlekken ontwikkelen zich onder invloed van hormonen na het zien van hun eerste ei. Ze moeten even inkomen. We konden vorig jaar ook zien dat de eieren de eerste week soms wel 2 tot 4 uur alleen lagen. Dit kan geen kwaad. Het broeden wordt na de eerste week steeds sterker en intensiever. Maar ook verder in de broedperiode komt het weleens voor dat de eieren langere tijd bloot liggen. Vooral als er onrust is door vreemde slechtvalken.



Leeftijdsverschil kuikens voorkomen

De reden dat de broedvlek niet meteen al klaar is, en het broeden niet direct na ei 1 begint, is om de kuikens zo kort mogelijk na elkaar uit het ei te laten komen. Dat de vrouw het broeden uitstelt is alleen maar gunstig. Zo komen ze nog dichter op elkaar uit. Vorig jaar kwamen haar drie eieren binnen 28 uur uit.



Balans

Het lichaam van de vrouw is hormonaal zelfs zo uitgebalanceerd, dat er allerlei keuzes worden gemaakt, afhankelijk van de omstandigheden. De hormonen sturen het legsel zo dat alle nakomelingen gelijke overlevingskansen hebben. Dit gebeurt in de eileider van de vrouw na de bevruchting. Het ei doorgaat daar allerlei celdelingen en groei. Ook het geslacht wordt daar bepaald. Bijvoorbeeld: bij zeer goede omstandigheden en voedselaanbod, is het mogelijk 4 vrouwen groot te brengen. En toen er in 2017 in Leiden 5 eieren zijn gelegd én uitgekomen én alle jongen gezond uitvlogen, waren dat 1 vrouw en 4 mannen. Mannen zijn kleiner en hebben minder voedsel nodig. Dat er vijf eieren gelegd worden en daaruit met succes vijf jongen uitvliegen is uitzonderlijk.




Extra
Naast het geslacht wordt zo ook geregeld hoeveel voedingsstoffen elk ei meekrijgt. Ei 1 krijgt een extra portie mee, omdat het even duurt voordat het bebroed wordt. Als ei 1 een vrouw is, krijgt het een dubbele portie. En zo krijgt het laatste ei ook extra’s mee, omdat het als laatste zal uitkomen.
De natuur regelt het perfect!



Husselen , keren en draaien

Vooral de man lijkt het broeden fijn te vinden. Hij staat meestal niet te trappelen om van de eieren te gaan. De vrouw, althans deze vrouw, van de Mortel, vindt dat best. Kan zij mooi de omgeving in de gaten houden.
We zien beide valken regelmatig husselen met de eieren en draaien en keren. Dit heeft twee redenen. Elk ei krijgt zo om de beurt de beste plek onder de broedvlek. De andere reden is om te voorkomen dat het embryo, het kuikentje in wording, in het ei aan de vliezen verkleeft. Het keren en draaien gebeurt ongeveer elk uur.
Op onderstaand filmpje is te zien en te horen hoe de man zijn eieren met zijn stem begroet bij binnenkomst en meteen gaat draaien en husselen.