Dagsamenvattingen BDL De Mortel 2018

Dagsamenvatting 06052018 Slechtvalken de Mortel

--Vaak zijn de valken ook buiten ons beeld. Wat zouden ze dan doen?
--Naast veel verteren, luieren en rondkijken moet er natuurlijk ook eten komen.
--Omdat we ze steeds wel gelijktijdig ergens in beeld zien, en er aan de meestal dagelijks goedgevulde kroppen te zien , is het aannemelijk dat ze ook samen jagen. Dat zien we helaas niet op de cams. Daarvoor moet men buiten ook veel geduld en geluk hebben om dit te kunnen waarnemen. Kester Freriks beschrijft in zijn boek De valk, 2008, een verslag van een gezamenlijke jacht die hij waarnam. Hij zegt daarover:
**De gezamelijke jachtvlucht maakt onderdeel uit van de balts.**
**Ik was getuige van een ritueel dat de vogels sinds eeuwen opvoeren, een offerande.**
**Het mannetje toonde (...)zijn prachtvlucht : hij duikt , maakt zigzaggende bewegingen , schiet als de slagen van een zweep door de lucht , draait in lussen om het wijfje. Opgejaagd door de cirkelende valken vliegt een koppel houtduiven op uit de boomtoppen. Het mannetje isoleert een vogel , waarna het vrouwtje de eerste stootduik uitvoert. De witte vleugelvlekken van de duif verraden elke beweging. De prooi verandert van koers en vliegt met snelle slagen in de richting van de tarsel. ( de manvalk). Deze klimt hoger totdat hij zich schuin boven de duif bevindt , laat zich kantelen en vouwt vervolgens zijn vleugels tegen het lichaam. De reusachtige magneet die de aarde is trekt met zuigende kracht de ijzeren sikkel uit de hoogte naar zich toe en in razendsnelle vaart duikt de tarsel omlaag , vertoont al zijn jachtvermogens , en slaat de duif. Om vervolgens met open vleugels en waaiervormige staart vaart te minderen. Het vrouwtje vliegt aan de onderzijde van het mannetje , wendt zich op een kant , opent haar klauwen en het mannetje geeft haar de prooi over.Veren dwarrelen omlaag. Een paar ogenblikken later zijn de vogels verdwenen , eerst twee stippen , daarna is de hemel leeg.**
--Wat gebeurde er vandaag op de Mortel?
--Een deel van de nacht en vroege ochtend moesten we naar refreshbeeld kijken.
--Na een redelijke nacht vertrekt NV voor half zes van rooster, M komt direct naar de kast en gaat even bij ei liggen. Rond negen uur wordt een derde valk over dak vliegend gezien. NV staat te gakken op de wiphoek, daar scheurt de ander over haar heen . NV gaat 2x naar rooster voor overleg met M, die vanuit de kast chuppend blijft aanmoedigen. Kennelijk lukt het NV om de indringster snel te verjagen, want om half tien zit ze rustig in de antenne (*)en wordt er gepaard , wat gelukkig door Sjakie gezien en gemeld werd in de chat. De rest van de ochtend wordt er af en toe wat rondgevlogen , en zijn ze ook een tijd uit beeld.Tussen de middag komt M chuppend naar de kast en zien we NV bij de wiphoek, in en uit de voorraadkast daar , weer gakkend, en in horizontale houding.
--Froona hierover:
**Er zijn twee algemene vormen van dreigend vertoon. De eerste is een verticale houding: rechtop staand, veren uitgestoken en opgezet, vleugels en staart gedeeltelijk uit gespreid en de snavel open. De tweede houding is horizontaal en bestaat er uit dat kop, lichaam en staart in een horizontale lijn liggen, snavel direct naar de tegenstander uitgestoken, vleugels licht van het lichaam afhoudend en kop en lichaamsveren opgestoken. Omdat de normale houding van de slechtvalk rechtop is, wordt deze houding als minder dreigend gezien.**
**Wanneer ze echter in de hoek gedreven worden of een ernstige dreiging ondergaan, zullen ze rechtop blijven zitten en in extreme gevallen zich achterover laten vallen op hun rug. Rechtopzittende dreiging is daarom vooral verdedigend, terwijl de horizontale dreiging meer offensief is. De rechtopzittende dreiging wordt ook gezien bij conflicten met andere soorten.**

--De reden van haar gegak wordt duidelijk als we bericht krijgen van
--@ Kuiko: onze spotter en reporter ter plekke deed verslag. Eerst op Twitter, in de chat, later op zijn site:
http://www.kuiko.nl/cms/index.php/mei-2018/752-mei-oh-mei
-- Twitterbericht: **Vreemde nog jonge valk met ring op de derde ring.**
--In de chat meldde hij:
--**Kuiko, 6 mei 14:12u
--Meest opmerkelijk qua valken is de vreemde nog jonge valk met een zilveren en mogelijk een gele ring die op het hek en wat later op de stellage op de derde ring ging zitten.
--Gek genoeg was de valk daar totaal ongemoeid geland en waren de andere twee er ook niet te zien. Eerder hebben we wel een derde valk gezien maar ook daar ging het niet verder dan er boven wat rondjes draaien.
--Als het die jonge valk was dan valt er weinig te duchten. Was wel erg groot voor mijn gevoel, maar was nog niet eens helemaal op kleur. Zelfs de witte bef was nog niet afgetekend.**
--Tussen 2 en 3 horen we NV nogmaals gakken, ze komt ook naar rooster, M komt daar bij haar. We kunnen daarna geen derde meer waarnemen en later op de middag lijkt de rust weergekeerd. NV wordt weer eens etend op dak gezien en M heel even chuppend naar de kast.
Dan zijn ze lang uit beeld weer, pas eind van de middag horen we heel af en toe gewail in de verte. Dan komt M naar de kast, hij heeft zichtbaar goed gegeten , chupt , gaat naar rooster, chupt harder en weer de kast in, en dan landt NV heel hoog in de antenne (*). We kunnen haar hoge wail nog net even horen over de wind heen. Later gaat ze op de dakrand voorbij de cam zitten (*) en M blijft op rooster. Af en toe wordt er gecommuniceert, gechupt dor M vaker dan gewaild door NV. Ineens kwart voor negen is M van rooster weg en komt NV met goed gevulde krop binnen. Zij staat laag en luid te chuppen en jawel daar komt M een prooitje brengen. Ze gaat ermee naar dak. M kuilt even en gaat erbij liggen. Spoedig komt NV terug, ze wailt even en komt direct de kast in voor een prachtig baltsgesprek, M buigt hoffelijk diep in het kuiltje en zingt zacht, soms zegt ze iets terug, ook zacht. Dan vertekt M, ..naar de bekabeling bij de wiphoek. We zien een schitterend beeld van hem tegen de zonsondergang.
Intussen heeft NV behoorlijk de kuil uitgediept met haar enorme klauwen en staat ze bij de kuil.
Wat gaan we morgen weer beleven op de Mortel?

...
...
....

Dagsamenvatting 07052018 Slechtvalken de Mortel

Regelmatig hebben we het over 'koelkasten' van de valken in de chat. Er is een plek in de kast, waar de vrouw , tijdens het broeden soms al, maar zeker als ze kuuks gevoerd heeft , de restprooi vaak legt , dat is bij de Mortel in de kast de hoek direct onder de cam. Ook bij de wiphoek achter het hek is zo'n koelkast (KK) en zo zijn er waarschijnlijk meer plekken op de toren. --
--Froona vertelt hierover:--
**Slechtvalken slaan het overschot aan prooi op, vooral tijdens het broedseizoen. Het mannetje legt de prooivoorraadplek aan in de baltsperiode. Naast het aanbieden van veel prooi aan het wijfje van zijn keuze, legt hij ook veel prooi voor haar neer in de opslag. Mannetjes beginnen vaak al met de opslag van voedsel nog voor het wijfje is teruggekeerd naar de nestplaats. Op de vensterbank van een gebouw in Boise Idaho werden 20 gedode duiven waargenomen die hij op een rijtje klaar had gelegd voor zijn wijfje. Opgeslagen prooi wordt vaak gebruikt bij het baltsvoeren. Het mannetje lokt het vrouwtje vaak om opgeslagen prooi van hem te pakken voordat hij haar de prooi van snavel tot snavel geeft.**
-- Dit zagen we gisteravond in de kast. M was maar heel even weg van rooster, NV ging de kast in, en in een mum van tijd kwam M met een klein prooitje aan. https://youtu.be/E1IaBXkL73I
Froona zegt :--
**Zo laat hij haar zien, dat hij niet alleen haar van veel voedsel kan voorzien, maar tegelijkertijd een voedselvoorraad kan aanleggen. Zodat ze weet dat hij voor haar en haar kuikens veel voedsel kan vangen. Dit soort opslagplekken varieert: ze zijn in alle vormen waargenomen : b.v. in een holte of rotsinham bij het nest, onder een struik, een richel, onder een boom, onder zwerfhout, in een boomholte, op richels van gebouwen, onder bruggen, achter aanplakborden in de stad.**

**Prooi wordt in alle vormen opgeslagen: met kop eraan, of eraf, of gedeeltelijk opgegeten. Het broedende vrouwtje weet waar het mannetje de prooi opslaat, en haalt daar zelf eten uit, als hij te traag is met haar eten te brengen. Het opslaan van voedsel dient ook voor periodes als prooi niet voorhanden is, of niet gevangen kan worden door weersomstandigheden: regen , storm. De opslag bevat meestal 2-3 prooien. In de tijd van voeden van jongen wordt de provisiekast voortdurend vol gehouden. En zijn zowel mannetje als wijfje vele uren per dag zoet met het vangen vhebben an prooi voor de altijd hongerige kuiks. Die erg veel voedsel nodig bij de groei van lijf en vooral het verenpak.**--

--Wat zagen we vandaag op de Mortel ?
-- Allereerst het weerbericht verzorgd door Falco:
*Zomers vandaag in de Mortel, zoals eigenlijk heel Ned. Graadje of 27, wind uit O kracht 2/3 Bft.*
-- Heet dus, slechtvalken zijn niet dol op warmte , we zagen dus weinig valk in beeld. Waarschijnlijk veel rusten in de schaduw.
--Rond vijfen verliet NV de kast en vertrok naar dak. M dook meteen de kast in om even bij eitje te liggen. Daarna een poos hopjes, maar op de refreshcams was te zien dat M weer een aantal keer in de ochtend heen en weer kast ging. NV wordt een aantal keer op dak of in antenne (*) gezien.
--Dan hielden de valken siesta, met deze warmte. Om kwart voor 3 was er ineens aktie, M kwam met een gele parkiet de kast in, ging plukken, vloog ermee weg, NV vloog een paar keer langs de kast en dan vliegt M weer weg met NV ( aan de stem te herkennen achter zich aan. Vlak daarna zitten er 2 valken op de dakrand (*), en zien we NV naar de voorste dakrand onder het hek doorlopen (cam 3), ze gaat 'gakchuppen' op de rand en vliegt dan naar beneden weg. Wat zou daar aan de hand geweest zijn, dat NV stond te 'gakchuppen'?
--Gelukkig voor ons was toevallig razende reporter Kuiko ter plekke, vergezeld dor Falco. Kuiko vertelde later in de chat:
--Kuiko, 7 mei 15:31u
**Ik heb gezien dat er een valk naar het rooster vloog en een ander erachteraan. Ik denk ook een juuf gezien te hebben. Weer erg grote valk die nogal bruinig leek. Er is er eentje (juuf?) geland rechts op de onderste ring en ik dacht dat het M was die daar even wat herrie om kwam maken.**--
--Een half uur nadien hoorden een paar van ons paringsgeluid (wail-chitteren) in de verte, over de Mortelwind heen , maar waar het vandaan kwam?
--Dan zijn ze uit beeld, Half 6 komt M even chuppen in de kast, graaft het oude kuiltje weer wat dieper, chuppend naar rooster, en weer weg. Half zeven nog eens. Dan wordt NV boven dak gezien (*) , ze tracht onder antenne te landen maar mist. Later lukt het wel, loopt ze het dak over en komt onder de dakcam (*) weer tevoorschijn. Ze eet daar, en dan begint voorzichtig wailcontact met de chuppende M in de kast, en jahoor we horen en zien (*) een paring. M landt daarna achter op het dak. NV 'jammerwailt 'nog wat na.
M komt weer naar rooster, NV blijft op de dakrand, af en toe wailt ze, chupt hij en wailt ook heel mooi, dan komt hij bij haar op dak op de kabel zitten. en nog eens.Ook zitten ze beiden een tijdje ieder aan een kant, M overziet het zuidwesten, NV het noordoosten.
Om half 10, vlak voor donker komt M naar de kast, graaft kuiltje om ei uit, dan komt NV binnen 3 minuten, en we zijn weer getuige van een baltsgesprek in de kast van haast 10 minuten. Als M vertrekt, gaat NV naar zijn mooie kuil, en harkt er ook eens door.
--


door margootje

Dagsamenvatting 08052018 Slechtvalken de Mortel

-- Zonnig en erg warm vandaag , slechtvalken , als de meeste dieren , houden er niet zo van. De volwassen valken van de Mortel zagen we een groot deel van de dag niet . De Bredaase kuuks zagen we veel met de snavel open en de vleugels van het lijf afstaand . We zagen dit vanavond ook toen M van de Mortel op rooster bij de kast stond.
https://imgur.com/a/b3AM4t9
--Daarbij zien we de kasten ook geplaatst met de opening naar het noordoosten , waar de zon het minste invloed heeft.--
--Froona zegt hierover:--
**Felle zon**

--**Waar het huidje ( van een kuiken) ook geen bescherming tegen biedt zijn felle zonnestralen. Van nature broedt de slechtvalk in rotsgebieden en zoekt dan bij voorkeur een holte, een natuurlijke nis in een rotswand, een richel met een overhangende rots erboven, zoals b.v. op Morro Rock. Een beschutte plek. Niet alleen tegen roofdieren afgeschermd, maar ook tegen de elementen: storm, regen, en de felle zon. In het moderne rotsgebergte van de wereldsteden in Amerika en Australie nestelt de slechtvalk op richels van wolkenkrabbers. En daar kan het ontzettend heet worden. Zonder het beschermende lichaam en vleugels van de ouders zal een jong kuiken uren felle zonnestralen op zijn lijfje niet overleven.**

--**Hoewel ze vocht binnen krijgen via de voeding, jaagt diezelfde voeding ook het metabolisme ( = stofwisseling) omhoog. Warmte van binnenuit en van buitenaf zal dan helaas zorgen voor een zonnesteek en het kuiken zal bevangen worden door de hitte. Al heel snel te zien aan vreemde bewegingen van het kopje, niet meer de pootjes kunnen bewegen, bewusteloosheid en dit zal uiteindelijk resulteren in het sterven van het diertje. Helaas gebeurde dat in october 2007 bij een van de webcam kuikens van Frida en Frodo in Australie. Het plaatsen van nestkasten blijft een goede zaak, om dit soort onnodig sterven te voorkomen. Het huidje van kuikens is dus totdat het beschermende dons en veren erover zijn gegroeid een kwetsbaar lichaamsdeel.**
--[de Bredaase kuuks hebben al een goede donslaag en krijgen al wat vleugelpennetjes, voorgaande is van toepassing op heel jonge kuikens]--
--**Zweetklieren**--
--**De huid van vogels bevatten geen zweetkliertjes. Veren zijn een zeer goede isolatie. Warmte wordt afgegeven via de veerloze stukken huid, maar vooral via de ademhaling. Vandaar dat kuikens op een hete dag ook zo liggen te hijgen. Wanneer er warmtegevoelige opnamen van vogels worden gemaakt is te zien dat ze behoorlijk wat lichaamswarmte verliezen via hun poten. Dat is ook de reden waarom slehtvalken graag op een poot staan en s'nachts slapen met hun kop, maar vooral hun bek diep in de veren gestopt. En ook weer op een poot. De andere houden ze bij toerbeurt diep weggestoken in de veren. Let maar op hoe vaak een rustende slechtvalk te zien is met een poot opgetrokken tussen de veren.**
--**Daar waar het vogellijf extra kwetsbaar is, zoals de poten en rond de snavel liggen heel andere huidstructuren. Geen veren hier, maar een dikke laag epidermis ( = opperhuid) dat bedekt wordt met elkaar overlappende keratineschubben. ( = ' hoornlaag '-bv net als eelt )**

--In Breda werden 4 gezonde kuuks geringd . Hun gegevens worden vanavond door VWG in een blog geplaatst.

--Wat gebeurde er vandaag op de Mortel? Nou niet veel overdag met die warmte. De vroege ochtend begon met hop. Op refresh zagen we dat M een aantal keer heen en weer kast ging. Tussen acht en negen hebben we 2 paringen kunnen waarnemen, onder de dakcam (*). Half uur later zagen we NV daar nog wat eten, toe was ze nog eens in antenne(*).
--Dan tot 3 uur 's middags geen valk in beeld . M komt dan 2 bezoekjes aan de kast brengen.Rond half 6 M op rooster refreshcam , minuut later staat een valk te eten, maar dit lijkt NV, PO geweest?
--Tegen zevenen komt M naar de kast, en zien we NV eerst in de hoge antenne, (*), later eronder op de dakrand. Ieder bewaakt weer een kant van de toren. Rond achten gaat M ook naar dak waar NV weer in antenne zit, er wordt gewaild over en weer, en na 10 minuten vertrekt M.
--Even later is hij al op rooster, met de vleugels wijdstaand wegens de warmte. Kwart voor negen zien we hem op rooster spieden en hij spurt weg, in stilte. NV stort zich uit de antenne als hij terugkomt en vliegt een rondje om om weer terug te landen waar ze vandaan kwam. Ze wailt hierbij. M diept de nieuwe kuil , die hij van de week ook al had bedacht maar weer eens uit. Nog 3x doet hij een rondje om de toren, NV vliegt even mee, en wordt later weer in antenne gezien. Ze weigert. Blijft lekker van de frisse lucht genieten. Om kwart voor 10 is M het zat. Hij vliegt ( boos) wailend weg. NV besluit om tien uur maar eens naar dde kast te gaan, het wordt echt te donker. Wailend komt ze aan. Ze gaat onder de cam staan en kijkt en luistert naar buiten. Maar nee, ze is te laat. M komt geen liedjes voor haar zingen vanavond.
Morgen zien we ze weer.
--


.....

....

door margootje

Dagsamenvatting 0905208

--Proberend iets mee te nemen van wat er in Breda gebeurt , verwijs ik eerst naar het onderzoek wat we doen:
https://docs.google.com/spreadsheets/d/1U3CIr1CHDLk6xwqgTZVOroSpOkDZ8VWwGgjeDJbzNTg/edit#gid=601839852
--Hier vullen wij de waarnemingen in die in de chat gemeld worden.Op dit moment wordt het zo nog continue bijgehouden door resp. Krielkip en Knuffeltje. Waarvoor veel dank. Als mensen zich voor een bepaalde tijd willen inroosteren dan kan dat, even in overleg met de chat, zodat niet van alles dubbel staat. Wil men een overzicht hoe de dag verlopen is dan kan men daar kijken. Er staat ook een leuk beeldoverzicht waarin men mooi kan zien hoe de kuuks groeien. Eleo verzorgt dit.
--OZ en dagsamenvattingen zijn teamwork, georganiseerd en gedaan door de chatters zelf.
--Indien er mensen zijn die zin hebben een samenvattend verhaal daarover te schrijven , dan graag.
^^Breda^^
--De 4 kuuks zijn gisteren geringd. Het zijn 2 mannen en 2 vrouwen. Ze waren gisteren tussen de 18 en 21 dagen oud. Er staat een mooie clip van Aaltje en een heel informatief blog van Martin Vink , van de VWG.
--Froona beschrijft deze fase:
**De kuikens zijn inmiddels 3 weken oud. De kleine omvallende hoopjes kuiken van 35 gr. zijn uitgeroeid tot actieve, brutale, allerte kuikens met een gewicht van ruim een pond. Voor vrouwelijke kuikens al iets meer zelfs. Ze zijn bedekt met een laag dik wit dons, waar de remiges en retrices al doorheen komen. Aan de staart is een rijtje pluimpjes te zichtbaar, nog omhuld door de groeihulsjes en ook de handpennen vormen een rijtje omhulde pennetjes. Aan het begin van de 4e week zijn de kuikens nog vrijwel wit met donkere schaduwen. Aan de randen van vleugels groeien dan al de hand- en armpennen en aan de pygostyl de staartpennen.**
https://imgur.com/a/ewwr7yU
[De pygostyle ( = is een belangrijke structuur die dient voor het monteren van de staartveren en zorgt voor kritieke besturingsoppervlakken, vooral tijdens het opstijgen en landen]
--We zien dat de geringde kuuks (koosnaampje) , kuikens, nestlingen het goed doen. Zij waren gisteren even onder de indruk , en hun ouders ook, maar eind van de middag kwam NF1 hen alweer voeren.
--Ook in Duitsland zijn er vandaag kuuks geringd. Daar was ook de moeder aan het voeren toen de kast openging. Dit vrouwtje was erg boos en dapper, en dat leverde erg leuk beeld en geluid op door Coriena vastgelegd . Ik dacht ik deel het, is er toch een impressie van het geluid dat boze valkenouders maken. En ook is de moed van een moedervalk hier duidelijk in beeld. (psst de Duitsers hebben onze MC de eer aangedaan het mannetje daar Coriena te noemen)
https://youtu.be/y_KCOMgN2XE
https://youtu.be/ywcMiawlDXQ
https://youtu.be/iy7CmC-hXIM


^^Wat zagen we op de Mortel?^^
--Veel hop, verder nog altijd NV die in de kast slaapt, M die haar ernaar toe probeert te lokken, én de Mortel brengt elke dag een verrassing. Vandaag was er een gast. In de ochtend zagen we M met volgepropte krop op rooster, op dak zagen we een valk eten, en tegelijkertijd zat er een valk in de antenne (*). We weten dat de cams niet synchroon lopen, maar deze situatie bestond een half uur. De derde werd geduld, zal een juveniel geweest zijn.Daarna geen derden meer in beeld geweest.
--Via de refreshcams zagen we in de middag dat M weer bij de kast kwam. Hij draaide een kuiltje, en konden we rond vijfen zien dat er een baltsgesprek gaande was, waarna NV vertrok, naar de rand onder de dakcam.
--Even later zien we haar in de kleine antenne, en M weer bij de kast, NV proberen te lokken en weer een ander nieuw kuiltje uitdiepen.Hij is daar ook een poosje in gaan liggen twee maal.
-- De avond was mooi. Rond achten zien we op refreshcam 1, het dak, een valk op de bekisting zitten. Dan komt M even op rooster. Daarna zien we hem op de zijkant dakrans zitten, haast ..aan de voeten van NV. Om 9 uur gaat hij naar de kast, wil kuil rondom ei eerst uitdiepen, nee toch maar een nieuwe, en gaat er even inliggen. NV komt binnen 10 minuten. We zijn wederom getuige van een baltsgesprek in de kast, met even snavelen en al. NV gaat tijdens dat gesprek naar de ukkiehoek en graaft dan, in zijn bijzijn! de nieuwe kuil uit. Alsof ze hem wil laten zien dat ze weet wat er moet gebeuren. Als M vertrekt, graaft ze die kuil nog eens uit.
https://imgur.com/a/vcOI9GB
Morgen zien we ze weer

Dagsamenvatting 10052018
-- Voor een overzicht van de waarnemingen verwijs ik nogmaals naar :
https://docs.google.com/spreadsheets/d/1U3CIr1CHDLk6xwqgTZVOroSpOkDZ8VWwGgjeDJbzNTg/edit#gid=262874784
En dank aan iedereen die waarnemingen wil melden.


--Met de 4 van Breda gaat alles goed. Ze krijgen ruim voldoende te eten. Zij gaan hun 4e week in. Froona zegt over deze fase:
**De kuikens hebben altijd honger en hoeven maar een oudervogel te zien, of ze beginnen om voedsel te bedelen. In de eerste 7-10 dagen bleef het wijfje hele dagen bij de kleintjes. Nu laten de ouders de kuikens steeds langer alleen, en komen alleen nog in het nest om te voeden. Ze zijn echter meestal in de directe nabijheid van het nest en houden de zorgzame wacht over hun kostbare kuikens. Het welzijn van hen, het nest en het territorium worden op het scherpst van de snede verdedigd, tegen alles wat als indringer wordt ervaren. Dat wordt echt goed duidelijk in de 4e week als de kuikens geringd gaan worden.**
https://imgur.com/a/NZijptg
--Het is voor ringers van roofvogels nu een drukke tijd. Via de nestkalenders kunnen ze uitrekenen welk nest wanneer geringd moet worden.
https://sites.google.com/site/nestkalenders/home/slechtvalken
--Froona:
**Dit is ook de week waarin geringd wordt. Hun poten zijn vrijwel volgroeid en dus is het veilig om daar nu ringen om te doen, zonder dat dit problemen gaat opleveren als de pootjes nog zouden groeien. De kuikens zijn daarentegen echter nog niet oud genoeg om in paniek het nest te kunnen verlaten, om vervolgens hopeloos te pletter te vallen. Want vliegen kunnen ze nog lang niet. Deze week is daarom ideaal om de kuikens te ringen. Met een ring opent zich de mogelijkheid om na het verlaten van het nest gevolgd te worden. Dit geeft een schat aan informatie over hun overleving, migratie, en activiteiten in de jaren na nestverlating**

**De kuikens krijgen ieder twee ringen. Om hun rechterpoot krijgen ze een gekleurde ring die het geboorteland aangeeft, in dit geval Nederland en dus oranje.[ voetnoot: de kleurringen zijn nu wit in NL, Belgie en Duitsland met  3  zwarte letters] . Op deze ring staat met grote duidelijke letters een ringcode van 2 tekens. Om hun linkerpoot wordt een roestvrijstalen ring aangemeten met een uniek nummer waarvan de gegevens worden opgeslagen bij de landelijke ringcentrale. In Nederland gaat het dan uiteraard om de Nederlandse ringcentrale van het Vogeltrekstation Arnhem. Hier worden alle ringgegevens van Nederlandse vogels vastgelegd.**


--Wat gebeurde er op de Mortel?
--Om kwart over zes staat NV op de drempel te wailen. M komt aangesneld en een baltsgesprek in de kast volgt. Hij chupt en buigt, zij buigt een enkele keer terug en wailt. Het bedelen om voedsel door de vrouw hoort ook bij baltsgedrag. Aan het eind van het gesprek wendt NV zich af en vertekt wailend .Hónger! Het samenzijn duurde bijna 10 minuten.
Ze laat M wat beduusd chuppend achter. Hij diept de nieuwe kuil nog eens uit. NV wordt bij de wiphoek gezien.
uit clipje van Coriena:
https://youtu.be/NSea7SfQq18
Het baltsgesprek in de kast , het lokken en het kuilen zijn zaken die we buiten het broedseizoen niet waarnemen op de webcams.
https://imgur.com/a/CTzCmSZ
-- In de loop van de ochtend zien we M vaak bij de kast, en NV op dak. Er zijn in de ochtend 2 paringen waargenomen en gemeld,(*), onder de dakcam en op wiphoek ,  dank Thaibird en Coriena.
--Eind van de ochtend zit NV in de antenne(*) en gaat M even naar wiphoek. Na 5 minuten vertrekken ze gelijktijdig. Samen uit samen thuis. Een half uurtje later horen we NV wailend langs de kast vliegen en komt M even later met vers prooibloed aan zijn buikveertjes vanaf wiphoek(KK) naar de kast. Dit duidt op een geslaagde jacht en prooioverdracht.
--Voor in de middag doet M  veel lokbezoekjes bij de kast en graaft soms in zijn nieuwe kuil. NV wordt soms vliegend gezien op binnen en buitencam en er wordt onderling gewaild op de achtergrond als M de kast steeds tussendoor verlaat. van half 3 tot 4 zijn ze uit beeld, maar horen we wel af en toe gewail in de verte.
--Tegen vieren vliegt M weg van wiphoekkoelkast en komt naar de kast met restprooi duif. Er wordt gechupt en gewail horen we . M gaat en de prooioverdracht vindt plaats onder het rooster, was zichtbaar op Bettycam (*). M staat minutenlang te chuppen in de kast. Hij blijft wel haast een uur op rooster, en komt dan weer chuppend de kast in. NV wordt gezien op (*), van achterkant toren wegvliegend en dan rondom vliegend. M komt met telkens dikkere krop binnen. Zo gaat het lokspel de hele middag door. M besluit om in de oude kuil te gaan liggen. Dan gaat NV weer wat rondvliegen. M gaat weer chuppen, en uiteindelijk graaft hij weer in de nieuwe kuil. En gaat erin liggen. Hier is duidelijk te zien dat M proefligt in zijn kuilen, en niet meer op ei ligt.
https://imgur.com/a/2fPB62i
Froona zegt over het kuilen:
** Het mannetje kiest een nestplaats uit. Bij slechtvalken die een riante nestkast of bak tot hun beschikking hebben, is de keus erg makkelijk en snel gemaakt. Maar in andere omstandigheden zal het mannetje een aantal geschikte plekken zoeken. (..)**
**Er wordt erg weinig werk gemaakt van het nest. Veel vogels vliegen af en aan met sprietjes, takjes en pluisjes. De zeearend sleept zelfs met grote takken. De slechtvalk doet het kalm aan en sleept nergens mee, geen veertjes en pluisjes voor de slechtvalk. Steentjes zijn goed genoeg voor zijn stoere kuikens. Het mannetje begint met het maken van een kuiltje in de oppervlakte van het nestgebied. Hij ligt daarvoor op zijn borst en zet met zijn poten af en schuift zo het materiaal opzij.
Het wijfje doet vaak al snel mee. De bodem van het nest bestaat uit steentjes, kiezeltjes, gravel, modder, zand en of ander fijn materiaal. Het mannetje maakt een paar kuiltjes in het nest, waar het wijfje later een uitkiest om haar eieren in te leggen. Wanneer het nest niet echt afgebakend is kan het voorkomen dat het mannetje er ook een soort rand omheen maakt van botjes en ander afval. De grootte van het nest is ook zeer variabel. Van 30 bij 30 cm tot grotachtige structuren van 4 bij 4 meter.**
-- In de avond zien we NV even naar antenne, M gaat van kast naar wiphoek, samen vliegen ze rondje boven de toren , M gaat weer even naar de kast, maar landt even later weer bij de wiphoekkoelkast. Daarna zien we ze vredig samen op de achterveranda in de avondzon. Om half negen komt M naar de kast, hij draait nog een ander kuiltje in de ukkiehoek en diept de nieuwe ng eens uit.Ineens horen we hem opgewonden chuppen en komt NV de kast in, er vliegt een derde langs de kast!
https://imgur.com/a/U7J4eNq
NV scheurt erachteraan, en heeft haar zo de heide afgewimpeld. Ze komt terug naar de kast en we maken wederom een baltsgesprek mee. NV kijkt tijdens dit gesprek een aantal keer naar buiten, maar buigt ook een enkele keer. Als M vertrekt na 10 minuten, graaft ze 2x zijn nieuwe kuil verder uit. Dan gaat ze onder de cam staan.
citaten van Froona zijn afkomstig van haar site:
http://www.falcoperegrinus.org/?sv_opstart.html

Bijlage 10052018
Lol, De Mortelverrassing van de dag. M bedacht ineens dat een goed baltsgesprek bij zonsondergang gehouden moet. Hij zong buigend zijn lieve liedjes en NV liet zien dat ze de nieuwe kuil oké vond, door er een rondje in te draaien. Het gesprek duurde weer zo'n 10 minuten.Toen M vertrok, maakte NV opnieuw een paar slagen dor de nieuwe kuil, draaide een rondje en ging er inzitten.

-----
----

Dagsamenvatting 11052018 Breda

Madz1, 11 mei 21:59u
Luchtmacht Breda dagsamenvatting 11 mei 2018 Na aanvankelijk wat moeite te hebben gehad om in slaap te komen, hebben de LM kuuks een goede nacht gehad. Het ontbijtje werd rond de klok van 7.00 uur gebracht, door wie is niet duidelijk en ook niet hoe lang de voedering heeft geduurd, laat staan wat het ontbijt was. Na het ontbijt was het weer heerlijk uitbuiken. Om 9.27 uur was er BREACKING NEWS! Onze speciale verslaggever Eleonora was te plaatse om live verslag te doen van zoals later in de chat heel mooi werd omschreven, het kasteel met in het middelpunt de kraamkamer, en haar omgeving. Goede foto’s zijn gemaakt om een heel mooi beeld te krijgen van hoe de situatie ter plaatse is. SK begroet onze verslaggever door recht over haar heen te vliegen richting de toren, waar 1NF haar partner tegemoet komt vliegen. Even later, draaiend om elkaar, zweven ze samen op de thermiek omhoog. 1NF gaat terug naar haar kasteel en SK vertrekt noord-oostwaards richting mooi jachtgebied de Haagse Beemden. De kast staat op een plat dak van een uitbouw waar voldoende ruimte is voor de kuuks om straks te gaan takken. SK komt op rooster met prooitje.1NF neemt over, of het wordt achter gelaten voor de kuuks is door een beflatste cam niet te zien. Onze verslaggeefster ter plaatse ziet 1NF omhoog zweven en een aanval plaatsen op een langs vliegende scholekster (met engeltje op de vleugel) die met veel kabaal ontkomt aan de klauwen van 1NF. Dan neemt de live verslaggeefster Eleonora een buizerd waar, maar 1NF zit dicht bij de kast en heeft alles onder controle. Helaas eindigt het live verslag ter plaatse om 10.42uur . Eleonora bedankt en we schakelen weer over op de BDL cam. 1 kuuk staat op zijn pootjes en doet even zijn koppie achterover in de veren…ze worden groot…het gaat snel, donsveertjes verdwijnen al een beetje van hun koppies. Onder tussen wordt er weer gevoederd ongeveer 20 minuten lang. In de tijd naar de volgende maaltijd toe, poetsen de kuuks, slapen ze, flatsen gelukkig niet tegen onze “ogen”, er werd er even gemanteld door een kuukje met nog mini vleugels en 1 spreidde zijn vleugels over zijn nestgenootjes heen en hing even lekker te hangen. SK voert een klein geplukt prooitje waar er 3 van eten EAE heeft geen trek. Niet veel later komt 1NF met een duif die na het voeren de RP weer mee neemt. Ws was er toch eerder op de dag idd een RP voor de kuuks achtergelaten, ERT waagt het erop, zet zijn klauwtjes in de nogal kale RP en begint er kleine stukjes af te halen. Mooi om te zien hoe die klauwen al mooi klemmen. Ondertussen is het alweer bijna half 4 als SK met een RP aan komt zetten en begint te voeren, 1NF komt er snel bij en neemt het over. SK gaat gelijk weer weg..wie weet weer richting Haagse Beemden??? De kuuks vullen hun tijd verder met poetsen, fladderfladder training , Kuukeloeren naar buiten, soms staand op hun voetjes, soms zittend op hun flatskanon, maar vooral bezig met groeien..uitbuiken en slapen. De dag is voorbij, kuuks hebben goed gegeten voor de nacht…aan de horizon vaart een luchtballon voorbij…de zon gaat zo onder…. En ze zijn alweer een dag dichter bij uitvliegen. Er waren 6 maaltijden vandaag voor de kuuks, grote en kleine pooien Groeten van Madz

Dagsamenvatting Slechtvalken de Mortel 11052018

--We zien nog steeds dagelijks paringen. Minder dan voorheen. Mogelijk gebeurt het minder , of gebeurt het op plekken die wij niet kunnen waarnemen. Wat weten wij over paringen , betreffende de slechtvalk?
-- Ik weet ook wel dat we het allemaal wel weten..en niet alle paringen leiden tot een ei, maar eieren van valkjes komen wel door paringen, dus, ook daarvoor ben ik eens in de archieven gedoken
Froona zegt hierover:
**Als het komt tot paring vliegt hij naar haar toe en landt voorzichtig op haar rug. Zij op haar beurt strijkt haar veren glad, buigt naar de grond en leunt voorover. Ze steekt haar staartveren in de lucht en opzij. Gedurende de copulatie, houdt het wijfje een hoek aan van 45 graden met de vleugels licht omhoog en vanuit de elleboog uitgestoken. Soms ook heeft ze de staart gedeeltelijk uitgespreid.**
**Het mannetje blijft overeind en gebruikt zijn uitgespreide vleugels om zijn evenwicht te bewaren. Hij maakt met zijn vleugels heen en weer gaande bewegingen wat een prachtig vertoon is. Hij balanceert op zijn tarsi (= voetwortels) met gesloten tenen en de poten naar binnen gericht. Zodat hij haar geen pijn doet met zijn nagels. Gedurende de copulatie houdt het mannetje zijn nek uitgestoken maar gebogen, hij chittert, terwijl zij de copulatie wailkreet laat horen.**
**Het mannetje penetreert haar niet: het slechtvalk mannetje heeft geen phallus. Door hormonen die rijkelijk door de beide vogels stromen, zwellen de cirkelvormige lippen van de cloaca bij beide vogels op. Door zijn cloaca op de hare te drukken ontstaat er een verbinding, waarbij hij zijn sperma overdraagt aan haar. Het is dus meer een vorm van inseminatie. Dit wordt dan ook met recht de cloacale kus genoemd. Na de copulatie vliegt hij weg en zij schudt haar hele verenpak goed op.**

**In tegenstelling tot zoogdieren, varieert de grootte van de testis bij mannetjesvogels per seizoen. Gedurende het broedseizoen worden deze een paar honderd keer groter dan in de rest van het jaar. En kunnen zelfs zo toenemen dat ze een tiende van het totale lichaamsgewicht innemen! Het toenemen van het aantal lichturen per dag na de langste dag beinvloedt deze enorme vergroting van de testikels. Dit gebeurt al weken voor het werkelijke broedseizoen, zodat het mannetje met volgroeide testikels in het territoriale gebied arriveert. En dus afgeladen is met testosteron, wat het territoriale- en balts gedrag veroorzaakt.**

**Het testosteron gehalte piekt in april-mei tijdens het broedseizoen en blijft vervolgens op een bepaald peil gedurende het hele broedseizoen. Wanneer de ruitijd komt, daalt het testosteron gehalte. Rui en voortplanting gaan niet samen. Een wijfje in de rui kan nooit eitjes produceren omdat, op het moment dat het ruiproces begint, de eierstokken inactief zijn geworden. Een mannetje in de rui heeft kleine niet werkende testikels. Progesteron productie zorgt ervoor dat de activiteit van eierstok en testikel onderdrukt wordt en de rui kan beginnen. De geslachts hormonen spelen dus ook een belangrijke rol bij de pluimage van vogels. **


--Kester Freriks, beschrijft een waarneming van een paring in zijn boek De valk, 2008:
**Na de hofmakerij volgt de paring: het mannetje maakt aanstalten de rug van het vrouwtje te betreden. Zij opent opnieuw losjes haar vleugels, tilt de staart omhoog en keert haar lichaam iets opzij.Met fladderende vleugels drukt het mannetje zijn onderlichaam tegen dat van het vrouwtje.De staarten staan min of meer haaks op elkaar.De beide openingen, de cloaca's, sluiten op elkaar, je zou kunnen zeggen, als kussende monden.Het vrouwtje is bevrucht in minder dan 10 seconden.Na de snelle extase van de paring vliegt het mannetje in losse, bijna lome en ook trotse vlucht weg, terwijl het vrouwtjke op de tak achterblijft, haar veren schuddend.De vleugels van de tarsel buigen door, soepel en diep.Met geluk zullen er jongen komen; nestlingen.
--Op 1 april 2018 op de Mortel , Fogel en ik gingen Paasmortelen , ik maakte een fotocompilatie van deze paring tussen NV en M:
https://youtu.be/5nuAFc6grN8


Enfin.-- Wat gebeurde er op De Mortel vandaag?
--Voor zover wij waarnamen 1 paring, in de ochtend. NB in tegenstelling tot wat wij weten over het baltsgesprek in de kast en het maken van kuiltjes , is beschreven dat paringen, in het kader van binding, wel buiten het seizoen zijn voorgekomen. Door onze vaste waarnemers van de Mortel, Kuiko, en worldwide MC, zijn die paringen buiten het seizoen echter nog nooit waargenomen.
--Na een rustige nacht , gewoon af en toe wakker staat NV al rond vijfen naar buiten te kijken. Half zes, was het krieken van de dag, NV naar buiten en M naar de kast. NV gaat onder de dakcam staan wailen, M gaat in de oude kuil bij het ei liggen. Om kwart over 7 zien we een paring op de buitencam. NB eerst het typerende geluid, dan het beeld (cams niet synnchroon).
--uit clipje Coriena
https://youtu.be/h3P2sIyXf8M
Kwartiertje later hebben ze een kort maar hartstochtelijk baltsgesprek in de kast, waarna NV de kuil een aantal maal uitdiept.
--uit clipje Coriena
https://youtu.be/lrApcxtLiXA
Dan zien we ze op dak, en ze vertrekken samen, een uur later wordt NV in antenne gezien (*).
-- In de middag komt M met al volle krop,een paar bezoekjes aan de kast doen. Opgewonden chuppend een keer waarbij NV ? wailend langs de kast komt. Lijkt aan de opwinding van M te zien dat er wat onrust is buiten. Later zitten beiden op de dakrand rustig te eten. M op de zijrand, NV op de achterrand. M vertrekt .
--En dan komen beiden ineens met heel volle kroppen tetterend de kast in. NV gakt. Er is een vreemde die niet welkom is in hun luchtruim. Ze verdedigen samen de kast. NV gaat als een speer erachteraan en landt even later in de antenne. M graaft onderwijl zijn nieuwe kuil weer uit. De rust lijkt weergekeerd.
--NV bewaakt het fort vanuit de hoge antenne (*) tot donker. M komt om half negen naar de kast, graaft in de nieuwe kuil, gaat er uiteindelijk maar in liggen , wachtend op zijn dame.
Maar...zij komt niet. Het is 10 uur geweest in de avond, rarara waar blijft NV? M staat maar eens op uit zijn kuiltje. Wat is er aan de hand? Vertrouwd NV het niet vannacht? Om kwart voor elf komt ze aan. Ze landt raar..mis? op de rand onder het rooster. Blijft dan een poos uit beeld naast de kast, M luistert en chupt, en dan komt NV op rooster. Ze wailt wat klaaglijk af en toe, en M, in zijn kuil staand nog steeds chupt heel zachtjes. NV lijkt er wat ..wanordelijk uit te zien op de refresh...Uiteindelijk valt M in de kuil in slaap.NV blijft om zich heenkijken....
Wat een raar Morteleinde van de dag. Wordt vervolgd.
Morgen zien we ze weer





---
---

Dagsamenvatting zaterdag 12 mei 2018

Een speldenknop op deze aardkloot

We starten de dag met het zoveelste bijzondere moment in de Mortel. Niet NV die wakker wordt in de nestkast, nee M. Tegen alle gewoontes in heeft meneer vannacht binnen geslapen. En NV ?, wel uiteindelijk heeft ze gisteravond laat nog besloten om toch wel bij de kast op het rooster te overnachten. Het duo is vroeg wakker en rond 05.00 uur verlaten ze de kast en rooster. Om 06.00u komt M terug de kast in, is weer met z’n kuiltje bezig en produceert ook nog een braakbal op een kennelijk bijzondere manier, zoals een van onze vroege vogels had gezien. In de voormiddag brengen M en NV veelal of in de kast of op de grote antenne de uren door. Het ziet er naar uit dat het weer een zomerse zonnige dag gaat worden in de Mortel. Net als gisteren toen ik in de ochtend een anderhalf uurtje ben gaan Mortelen. Hoe was dat ook weer en mijmer even weg.
Ik arriveer op de Hemelsbleekweg in de Mortel en parkeer m’n auto langs de grindweg. Het zonnetje schijnt al heerlijk. Als ik uitstap en het spottersveldje op loop, fladderen twee houtduiven omhoog en gaan het nabij gelegen bos in. Ik leg m’n rugzak met daarin onder meer fotocamera en verrekijker op de houten tafel en ga zitten. Links van me groene weides, rechts van me een bos en voor me staat die enorme grote toren. Een bepaalde rust komt over je heen. Helemaal alleen. Een bijzondere plek voor mij. Ik stel me dan zelf de vraag wat is deze plek , deze toren, nou eigenlijk precies op deze grote aardkloot.

51° 32′ Noorder Breedte, 5° 42′ Ooster Lengte is de exacte locatiebepaling.
Wikepedia zegt hierover: De Mediatoren (bijnaam: De Wortel van De Mortel) is een zendtoren van Alticom (voorheen KPN) aan de Hemelsbleekweg 15 in De Mortel, gemeente Gemert-Bakel in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. De toren is 127,7 meter hoog.
Terwijl ik omhoog kijk zie ik links van me, in de lucht een zilverreiger zwevend door de lucht een plekje zoeken langs de Snelle Loop, een watertje wat daar stroomt. Niet veel later zie ik de vogel landen. De visjes in het stroompje zijn gewaarschuwd. In de toren is weinig activiteit te zien of te horen. Geen NV en geen M.
Rechts van me, in het bos, hoor ik een kakafonie van vogelgeluiden. De echte ornitholoog (vogelkenner)kan hier zijn hart ophalen. Dat ben ik niet, ik moet het houden bij de standaardvogels, vinken, koolmezen en pimpelmezen. De houtduiven en holenduiven zijn er ook volop. Terwijl ik vanaf het bankje het bos in kijk, komt een brutale roodborst naast me op de tafel zitten, kennelijk de verwachting nog wat eetbaars te vinden. Jammer dus. Iets verder door het gras, paradeert een kraai op zoek naar iets te eten. Hoe dichter hij bij me komt merk ik pas hoe groot zo ’n beest eigenlijk wel is. Op het moment dat ik de fotocamera afdruk, kijkt de vogel op en vliegt onder luid gekraai weg. Druktemaker.
Dan hoor ik een mij wel bekend geluid vanuit de hoogte. Het “gemiauw” van de Buteo Buteo. Het is een koppeltje buizerds dat ik hier al vaker heb gespot. Ze zweven hun cirkeltjes boven het groen en de Snelle Loop. Ook voor hun is dit hier een fantastische habitat (leefomgeving) met alles er op en er aan.
Geweldig hier, effe alles vergeten en genieten van de natuur. Op het moment dat ik m’n ogen even wil sluiten hoor ik een paar auto’s over het grindpad aan komen rijden. Ze stoppen onder de toren. Och ja, de felle kleuren maken het weer duidelijk. Het bekende dames trimclubje is er weer en vertrekken te voet het bos in, richting de Grotelse Heide.
Nog steeds geen bijzondere activiteiten in en rond de toren. De slechtvalken vinden het weer prima vandaag. Nou ik ook. Ik pak m’n spullen bij elkaar en vertrek weer. Anderhalf uur zijn voorbij gevlogen, net zoals verschillende vogels. Het was weer de moeite waard en voel me vereerd zo dichtbij dit moois te wonen. Het zal ook nooit vanzelfsprekend worden. Die speldenknop op onze grote aardkloot.

Maar terug naar de dag van vandaag. Rond 12.40 zien we dat NV met een prooi op het dak landt, deze mee sleept naar KK hoek en daar begint te plukken en te eten. NV verblijft daarna zo de hele dag op en rond de grote antenne op het dak. M heeft regelmatig weer zijn draaideur-momentjes, kast in en kast uit. Ook gaat M weer op z’n nieuw gemaakte kuiltje liggen, dat hij regelmatig oppoetst.
Opmerkelijk is wel dat we vandaag geen prooioverdrachten hebben waargenomen en ook geen paringen. De frequenties hiervan waren de laatste dagen ook al wat afgenomen. En ja, wat er buiten ons zicht gebeurd zal altijd een vraag blijven.

In de chat vandaag veel aandacht voor onze gevleugelde vrienden in Breda maar vooral toch ook de echte Mortel-Falconisten die hun dagelijkse feitjes en weetjes met elkaar delen. Op enig moment wordt er zelfs gezongen voor een van de jarige OZ-ers . Het klonk als “Happy birthday to you! Of was het nou Happy Birdie to you!” Nou ja in ieder geval van harte!. Als dan later blijkt dat een chatbezoeker ook nog geslaagd is voor een opleiding barst het feest in de chatroom los.
Om 18.45 gaat M al op z’n kuiltje liggen. Hij heeft daarvoor zelfs het oude fossiele eitje verplaatst naar z’n nieuwe kuil en ligt er op! NV zit dan weer in de grote antenne. De vraag wordt in de chat al weer gesteld of M het voor de tweede keer voor elkaar krijgt te overnachten in de kast. Om 21.15 uur ligt M nog in z’n kuiltje en zien we NV op het dak aan het plukken en nog wat eten. En dan om 21.25 uur verschijnt NV op het rooster om vervolgens in de kast met M het bekende avondgesprek te houden. Chuppen, wailen, snavelen. Na 5 minuten vliegt M weg en lijkt het oude patroon weer te zijn hersteld. NV weet zich dan geen raad met dat vreemde ding in dat kuiltje. Er op, er langs. Het lijkt er op dat NV deze nacht wel in de kast zal overnachten. Ik sluit de dagsamenvatting af, maar of de rest van de avond nog verrassingen zal brengen weet je in de Mortel nooit.

Falco P


Falco P

E.P., 13 mei 22:22u
Dagsamenvatting 13052018 Slechtvalken de Mortel Ineens had ik weer zin om de dagsamenvatting te schrijven en het kwam opzetten als een flats van de kuuks bij LM. Die daarmee onfortuinlijk letterlijk en figuurlijk ons kijkgenot gedeelte vergrijsden, maar dit geheel terzijde. Had het te maken met positieve ontwikkelingen op de Mortel of waren er kuuks uit Breda naar beneden gevallen? Niets van dat alles is waar… Het was de dagsamenvatting van Falco die mij de digitale pen weer ter hand deed nemen. Zijn samenvatting pakte mij weer en om de lezer te motiveren om ook te gaan “Mortelen” heb ik de behoefte om ook mijn eerste en tot op heden enige “Mortel-ervaring” te delen. Ik had tussen 2 zakelijke afspraken door tijd op naar de Hemelsbleekweg 15 te gaan. In de leenauto van de garage, een patserige jeep waar ik me op voorhand al voor schaamde, ging ik onderweg naar te toren. Al rijdend door pittoreske dorpjes zag ik de mortel al op 10 kilometer afstand. Madam “TomTom” bracht mij op een provinciale weg en vertelde mij dat ik na 50 meter rechts moest gaan en dat over 300 meter mijn locatie bereikt zou hebben. Net voor de 300 meter zag ik aan de linkerkant een bankje staan in een rustieke omgeving en dacht.. “Is dit de plek?”. Precies onder de Mortel melde mijn navigatie dame “Bestemming bereikt”. Ik stap uit en de stilte was enorm. Ik kijk omhoog en omhoog en nog een keer, en val bijna om. Mozes kriebel wat is dat ding hoog! Ik wacht op Falco die onderweg is en niet veel later geven we elkaar de hand onder de Mortel. En ja.. het bankje en het bijbehorend veldje is de Mortelplek. We rijden een stukje terug en gaan naar het Mortelbankje. Los van het feit dat twee mensen die elkaar voor die tijd niet kennen dan als “brothers is arms… ehhh…falconisten” met elkaar gaan praten vind ik geweldig. Voor de gelegenheid had Falco prints meegenomen die duidelijk maken hoe en wat de Mortel is qua lagen en hoe de cams werken. Het was die dag warm, maar Falconisten-ijs breekt direct! Zoals ik al aangaf had ik helaas te weinig tijd, maar wat een rust is daar. Los van de geweldige “stilte”, soms afgewisseld door vogelgeluiden, had ik spijt toen ik weer terugging, naar werk, naar snelwegen, naar mail, naar telefoon. Falco, bedankt voor het moment! Ik ben een stuiterbal in het echte leven, maar de Mortel en de spotterplek is een uitnodiging voor eenieder. Vandaar mijn verzoek om weer de dagsamenvatting te maken. Ik nodig je uit… als je een keer in de buurt bent van Gemert, ga er echt langs. Kuuks of geen kuuks, Valken of geen valken. Het is een zalig rustmoment en ik ga Darwin niet citeren, maar je wordt daar wel Zen. Gewoon zitten op het bankje en kijk naar de Mortel. #hetlvenisgoed Genoeg over mijn belevenissen, snel terug naar de echte hoofdpersonen van deze soap. NV bracht de nacht door in de kast. Remi kreeg, in tegenstelling tot M gisteren, absoluut geen aandacht van NV. In een geweldige statische catwalk pose bleef ze urenlang voor de camera staan slapen, terwijl de 4 witte, en langzaam zwarter wordende, vloermatjes in Breda lagen te pitten. De dag op de Mortel begint met hops en de hops blijven gedurende de dag menig maal tevoorschijn komen. Voor de nieuwelingen onder ons, de hop is de vogel die je ziet als er geen verbinding is. De hop is gemakkelijk te herkennen aan het roodbruine verenkleed met een lange zwart gepunte kuif, die kan worden opgezet als de vogel opgewonden is. De staart en de vleugels zijn zwart en getekend met brede witte strepen. De snavel is lang en dun. Een opvallende eigenschap is de uitgesproken stank die het dier verspreidt omdat enerzijds het nest nooit wordt schoongemaakt (voedselafval en mest blijven achter) en anderzijds omdat het vrouwtje een klier heeft aan de basis van haar staart, die tijdens de broedtijd een zware stank verspreidt. Een bijnaam voor de hop is dan ook een stinkvogel. De hop is een insectenetende weidevogel. De roep van de hop klinkt als hoep, hoep, en hoewel het geluid niet luid is, is het toch op grote afstand hoorbaar. De lichaamslengte bedraagt 26 tot 28 cm en het gewicht 75 gram. Potverdorie, nu wijk ik alweer af van de Mortel en Breda. Bij de Mortel is er weinig spannends te melden over vandaag. Het aantal paringen, ondanks Moederdag of dankzij Moederdag, bleef steken op 0 en we hebben 1 prooioverdracht waargenomen. De nestkast wordt nog wel met enige regelmaat bezocht door NV en M en enkele voorbereidende broedactiviteiten worden gedaan, maar dat is aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid pas voor het voorjaar van 2019. Wel heeft Remi (het fossiele ei) beweging gemaakt. NV verplaatste Remie naar de oude kuil, waarna M subiet na een poosje het “ei” weer in de nieuwe kuil verplaatste. De doerak! In Breda groeien de kuuks als kool. En wat ik zo frapant vind is dat veel Falconisten, ondanks de hardnekkige cameraflast, de kuuks al bij naam kennen. Beide herenkuuks doen al F16 bewegingen na en de dameskuuks eten zich tonnetjerond en zitten als ware tuimelaars naar hun broertjes te kijken. De wit met steeds zwarter worden dekbedjes worden steeds meer bedreven in het zelf verorberen van RP (restprooien) en kunnen geweldig op een hoopje met elkaar slapen en zo opgaan in één reuzendekbed. 1NF (de vrouwelijke valk) komt regelmatig om het hoekje kijken of het kroost zich nog wel aan de opvoedregels houdt en brengt eveneens met de regelmaat van de klok voedsel mee. We zien één van de kuuks bijna stikken in een te grote hap, maar gelukkig lukt het hem/haar om het stuk uit de strot te krijgen. De avond valt en de kuuks in Breda gaan zich weer omvormen tot een gezamenlijk dekbed en op de Mortel, tsja… daar komt M naar binnen en bekommert zich weer over Remi, proeft wat aan de steentjes in de kast en geeft nog (steeds) niet op. We nemen voor vandaag afscheid van de blauwe kuuks in Breda (dank knuffeltje) met de wetenschap dat voor het echt invallen van de nacht één van de ouders nog een controleronde deed op het rooster en we zien op de Mortel een steeds donker wordende NV op de WH (wiphoek) te wachten op.. ja wat…het onmogelijke? Dan plaats je de dagsamenvatting in de chat en nemen beide doerakken op de Mortel je in het ooitje en komen beiden naar de nestkast. M stevig aan de babbel in de kast en NV buiten op het rooster. NV komt schoorvoetend naar binnen en “luitstert” naar M. Nadat M weer zijn verhaal heeft gedaan vertrekt hij met onbekende bestemming. NV gaat ver weg van Remi haar avondtoilet doen en is de dag voorbij. Morgen is er weer een nieuwe dag. Hier oogjes dicht en snaveltje toe. Toedeloe.

Falco P, 14 mei 22:04u
Dagsamenvatting maandag 14 mei 2018 De dag in het OZ begint om 00.01 met de mededeling dat NV rustig slaapt met het koppie in de veren. Van M nog geen spoor. Vanaf 02.00u is NV wat onrustig, knikkebollen, verschuiven, steentjes pikken en zo voorts. Tot om 05.33 uur ons Menneke in de kast verschijnt. Er volgt een uitgebreid ochtendgesprek tussen de twee zoals we die al vaker hebben gezien en gehoord. Als M dan vertrekt gaat NV nog effe tukkie doen. Immers ik laat dan om 06.00 uur al in de chat het weerbericht achter. Ja het wordt een geweldige warme dag in de Mortel (25C), maar de start hapert. Het is namelijk miezerig, wat ligt aan de mist die boven de Mortel hangt. Het duurt iets langer als verwacht voordat de zon doorbreekt. Om 07.34u begint NV te wailen in de kast, zal waarschijnlijk hopen dat M haar ontbijtje komt brengen. Als er geen reactie komt vliegt ze wailend van de kast weg. De rest van de voormiddag zien we M om 12,00 uur nog eens op het rooster en NV op de wiphoek en betrekkelijk weinig vliegverkeer. De rust lijkt te heersen op de Mortel. Maar ja, de Mortel zal de Mortel niet zijn. Een tijdje “stil” geweest maar om 13.33 uur wordt door de OZ-ers een derde valk gesignaleerd. Na eerst even op een rand van de torenring te hebben gezeten, gaat de valk een kijkje nemen in de kast. Naar het zich laat aanzien is er sprake van een oranje en zilveren ring aan de poten van de vreemdeling. Na een paar minuten komt een valk langs de kast vliegen, klinkt er het nodige kabaal waarna de indringer wegvliegt. Nog te zien is dat het kennelijk jonge mannetje op z’n donder krijgt van onze eigen M. Dan is het weg is weg. Tussen 17.00 en 18.25 is M weer een het draaideuren in de kast. NV zien we nog eens op de wiphoek en horen haar weer wailen 18.35 uur vallen de twee Mortels-cams weer op de Hop. Op dat moment denk ik “Nu wil het ook weten ook” en ga googelen op de site van de Vogelbescherming. Eurasian Hoopoe, Upupa epops - Hoppen (Upupidae) Rode lijst De hop is een voormalige broedvogel van oude, halfopen cultuurlandschappen op de zandgronden. Hij nestelt in holten van bomen, muren, steenhopen en houten bouwsels. Hoppen foerageren op grote insecten en hun larven in schrale vegetaties met veel open plekken en in licht bemeste graslanden. De hop staat op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels als 'Verdwenen in Nederland'. Nou dan moet je hier maar eens komen kijken hoeveel Hops er nog zijn!!! Om 19.22 uur zijn we weer on air. De avond valt en we proberen op de beschikbare camera’s het tweetal nog ergens te vinden. M tipt het rooster nog een keer aan en NV signaleren we op de wiphoek. Weer de mooie ondergaande zon op cam Mortel Buiten. Dan om 20.36 uur, dat moet afgesproken werk zijn, komen de twee tegelijk naar de kast gevlogen. M gaat naar binnen boven zijn kuiltje hangen, alhoewel begint meer op een krater te lijken en NV blijft op het rooster. Het avondgesprek begint, een beetje vroeg, maar oké. Het is vooral NV die daarbij zo’n herrie maakte dat je de hond van de onderburen op de achtergrond hoort reageren. Of dat wat minder kan!!! Na vijf minuten is alles kennelijk uitgesproken en besproken en vliegt M weg, die we iets later op een kabel bij de wiphoek zien schitteren met de ondergaande zon op de achtergrond. NV is nog steeds bij de kast op het rooster en is druk doende met het avondtoilet. Door de zon krijgt NV een mooie goudkleurige gloed over zich heen, wat op de chat al gelijk tot een Valkenkleurenspoeling wordt betiteld. Als het inmiddels 21.33 uur is, zit NV nog steeds op het hoekje van het rooster. Zou de dame er voor kiezen om vannacht buiten te slapen? De tijd zal het leren, denk je dan en op dat moment vliegt ze weg van het rooster. Drie minuten later komt M nog effe kijken, vliegt weg en dan is het weer stil. Ik sluit de dagsamenvatting toch maar af. Nog een blik in de kast; het ei en trillende veertjes tussen de kiezeltjes, een rooster en een camera die op het punt staat over te schakelen naar infra rood. De Mortel 2018. Vandaag overall geen eetsessies, geen prooioverdrachten en geen paringen waargenomen. Nou weet ik zeker dat onze OZ-ers en chatters niet hebben zitten slapen, die zien echt alles! Maar buiten het zicht van de camera’s doen de valken waarschijnlijk gewoon hun dagelijkse dingen; dus eten, gevangen prooi overdragen en paren. Ik maak me geen zorgen. Weer een mooie zonnige dag staat ons morgen te wachten. Ik heb er weer zin in. Falco P

beschouwing van de Mortel 14 mei 2018

____Wat gebeurde er op de Mortel tot aan vandaag?____
Sommigen menen dat zowel M als NV weleens broeden op het oude ei. dat doen ze niet. M ligt in zijn kuil, met ei naast  zich, onder de vleugel. NV groef gisteren kuilen en ging er eventjes, heel kort , in liggen, met ei achter haar. Ze zijn aan het kuilen, niet aan het broeden. In het licht op rooster lijkt er verbleking van oogranden en washuid snavel te zien, Dit heeft met lichtinval te maken. Kijkend naar de clipjes in de kast, daar zijn ze nog altijd opvallend geel.
De stand van zaken blijft hetzelfde. Testosteronpeil piekt in april/mei.Er vinden baltsgesprekken in de kast plaats. Er wordt door beiden gekuild. NV slaapt in de kast.
Zij krijgt prooitjes van M. Allemaal baltsgedrag.
Aan de andere kant nemen wij geen paringen meer waar.En het seizoen vordert. De dagen worden langer. Het aantal lichturen neemt toe. Ook dat is van invloed in het broedseizoen.
Dat NV voor de 3e maal in staat zou zijn tot ei-productie zo laat in het seizoen is onwaarschijnlijk.
Froona zegt;
**Het leggen van de eieren gebeurt op het Noordelijk halfrond eind maart-begin april. Het is daarbij ook wel afhankelijk van de breedtegraad; het vroegste legsel is geconstateerd op 12 februari in Spanje en daarentegen in Groenland wel in de laatste week van juni! Uiteraard speelt daarin de temperatuur de hoofdrol. Het gaat erom dat er voldoende prooi is als de kuikens als juvenielen uitvliegen en moeten leren prooi te vangen en dat is sterk seizoensgebonden. De juvenielen jagen in hun leerperiode het liefst op net uitgevlogen jongen van andere vogelsoorten zoals merels en spreeuwen.**
**Als de juvenielen uitvliegen ver na die periode hebben ze het extra moeilijk bij het leren prooi vangen. De natuur heeft een en ander zorgvuldig op elkaar afgestemd. Bij een mislukt eerste legsel kan het slechtvalk paar nog een legsel produceren, maar veel later dan half mei zal dit niet zijn, in onze streken, omdat het dan half augustus is voor de juvenielen uitvliegen: laat in het seizoen dus. Over het algemeen wordt er op het Noordelijk Halfrond gelegd tussen 22 februari en 10 april met hatch data ongeveer 31-33 dagen na het leggen.**
---

door margootje

dagsamenvatting maandag 14 mei 2018
Bericht van Falco P op ma 14 mei 2018 - 22:09

Dagsamenvatting maandag 14 mei 2018
De dag in het OZ begint om 00.01 met de mededeling dat NV rustig slaapt met het koppie in de veren. Van M nog geen spoor. Vanaf 02.00u is NV wat onrustig, knikkebollen, verschuiven, steentjes pikken en zo voorts. Tot om 05.33 uur ons Menneke in de kast verschijnt. Er volgt een uitgebreid ochtendgesprek tussen de twee zoals we die al vaker hebben gezien en gehoord. Als M dan vertrekt gaat NV nog effe tukkie doen.
Immers ik laat dan om 06.00 uur al in de chat het weerbericht achter. Ja het wordt een geweldige warme dag in de Mortel (25C), maar de start hapert. Het is namelijk miezerig, wat ligt aan de mist die boven de Mortel hangt. Het duurt iets langer als verwacht voordat de zon doorbreekt.
Om 07.34u begint NV te wailen in de kast, zal waarschijnlijk hopen dat M haar ontbijtje komt brengen. Als er geen reactie komt vliegt ze wailend van de kast weg. De rest van de voormiddag zien we M om 12,00 uur nog eens op het rooster en NV op de wiphoek en betrekkelijk weinig vliegverkeer. De rust lijkt te heersen op de Mortel.
Maar ja, de Mortel zal de Mortel niet zijn. Een tijdje “stil” geweest maar om 13.33 uur wordt door de OZ-ers een derde valk gesignaleerd. Na eerst even op een rand van de torenring te hebben gezeten, gaat de valk een kijkje nemen in de kast. Naar het zich laat aanzien is er sprake van een oranje en zilveren ring aan de poten van de vreemdeling. Na een paar minuten komt een valk langs de kast vliegen, klinkt er het nodige kabaal waarna de indringer wegvliegt. Nog te zien is dat het kennelijk jonge mannetje op z’n donder krijgt van onze eigen M. Dan is het weg is weg.
Tussen 17.00 en 18.25 is M weer aan het draaideuren in de kast. NV zien we nog eens op de wiphoek en horen haar weer wailen
18.35 uur vallen de twee Mortels-cams weer op de Hop. Op dat moment denk ik “Nu wil het ook weten ook” en ga googelen op de site van de Vogelbescherming.
Eurasian Hoopoe, Upupa epops - Hoppen (Upupidae) Rode lijst
De hop is een voormalige broedvogel van oude, halfopen cultuurlandschappen op de zandgronden. Hij nestelt in holten van bomen, muren, steenhopen en houten bouwsels. Hoppen foerageren op grote insecten en hun larven in schrale vegetaties met veel open plekken en in licht bemeste graslanden. De hop staat op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels als 'Verdwenen in Nederland'. Nou dan moet je hier maar eens komen kijken hoeveel Hops er nog zijn!!!
Om 19.22 uur zijn we weer on air. De avond valt en we proberen op de beschikbare camera’s het tweetal nog ergens te vinden. M tipt het rooster nog een keer aan en NV signaleren we op de wiphoek. Weer de mooie ondergaande zon op cam Mortel Buiten. Dan om 20.36 uur, dat moet afgesproken werk zijn, komen de twee tegelijk naar de kast gevlogen. M gaat naar binnen boven zijn kuiltje hangen, alhoewel begint meer op een krater te lijken en NV blijft op het rooster. Het avondgesprek begint, een beetje vroeg, maar oké. Het is vooral NV die daarbij zo’n herrie maakte dat je de hond van de onderburen op de achtergrond hoort reageren. Of dat wat minder kan!!! Na vijf minuten is alles kennelijk uitgesproken en besproken en vliegt M weg, die we iets later op een kabel bij de wiphoek zien schitteren met de ondergaande zon op de achtergrond. NV is nog steeds bij de kast op het rooster en is druk doende met het avondtoilet. Door de zon krijgt NV een mooie goudkleurige gloed over zich heen, wat op de chat al gelijk tot een Valkenkleurenspoeling wordt betiteld. Als het inmiddels 21.33 uur is, zit NV nog steeds op het hoekje van het rooster. Zou de dame er voor kiezen om vannacht buiten te slapen? De tijd zal het leren, denk je dan en op dat moment vliegt ze weg van het rooster. Drie minuten later komt M nog effe kijken, vliegt weg en dan is het weer stil. Ik sluit de dagsamenvatting toch maar af. Nog een blik in de kast; het ei en trillende veertjes tussen de kiezeltjes, een rooster en een camera die op het punt staat over te schakelen naar infra rood. De Mortel 2018.
Vandaag overall geen eetsessies, geen prooioverdrachten en geen paringen waargenomen. Nou weet ik zeker dat onze OZ-ers en chatters niet hebben zitten slapen, die zien echt alles! Maar buiten het zicht van de camera’s doen de valken waarschijnlijk gewoon hun dagelijkse dingen; dus eten, gevangen prooi overdragen en paren. Ik maak me geen zorgen. Weer een mooie zonnige dag staat ons morgen te wachten. Ik heb weer zin in.
Falco P

Dagsamenvatting 15052018
Breda:
De kuuks zijn 28,28,27 en 25 dagen oud. Froona zegt over deze fase:
**Aan het einde van de 4e week is het gewicht en omvang van de kuikens dermate toegenomen dat ze de ouders daarin gaan benaderen. De groei gaat nu heel snel, vooral die van de veren. Aan het begin van de 4e week zijn de kuikens nog vrijwel wit met donkere schaduwen. Aan de randen van vleugels groeien dan al de hand- en armpennen en aan de pygostyl de staartpennen. Maar een paar dagen verder zijn er op borst en vleugels al grote delen van de juveniele pluimage te zien. Ze maken met de bruine ondergrond steeds meer een besneeuwde indruk en zien er daarmee hartveroverend uit. Ze zijn ondernemend, eigenwijs, vinden zichzelf al een hele piet, maar zijn aandoenlijk onhandig.**
https://imgur.com/a/DoeNdYP
**De voedingstijden liggen in de ochtend, de namiddag en vroege avond. De kuikens worden ongeveer 4-5 daags gevoed. Ze peuzelen nu ook zelf op botjes, vleugels en ander prooirestanten.**
**De ouders geven bij het voeden ook veertjes, donsjes en inmiddels ook onverteerbare prooiresten mee. Dit bevordert de spijsvertering, en verlaat na gedane arbeid via de braakbaal het kuikenlijfje. Meestal wordt de braakbal s'ochtends opgegeven, eens per dag dus.**
**De kop en krop van de prooi wordt overigens niet gevoerd aan kuikens vanwege het grote infectie gevaar. En dan natuurlijk met name van de hoeveelheden schadelijke bacterien en vooral ook schimmels in de bek en krop van de prooi. Waar nog geen maagzuur van de prooi het onschadelijk heeft kunnen maken. Duif is een van de rijkste en meeste geliefde voedselbronnen voor een slechtvalk. Duivenvlees is donker, mager en compact. De krop en kop van de duif is de grootste bron voor Herpes en het levensgevaarlijke Trichomoniasis, ofwel het Geel of het Steen.**
______________________________________________________________________________

--Weer een stralende dag in de Mortel. Een graad of 24. Later op de dag wat wolkjes en een windkracht 3 uit het NO (recht in de kast dus) een mooie dag dus weer.
_- Verder herhaal ik uit de beschouwing van gisteren : we zien nog steeds gedrag dat als baltgedrag wordt bestempeld, dwz, dit gedrag zien we nooit buiten het broedseizoen. Dat is met name de bijeenkomsten in de kast en het kuilen. We nemen geen paringen meer waar afgelopen dagen. Broeden doen beide vogels niet. Ze kuilen in de kast en ei ligt naast of achter ze dan.
Froona:**Bij een mislukt eerste legsel kan het slechtvalk paar nog een legsel produceren, maar veel later dan half mei zal dit niet zijn, in onze streken, omdat het dan half augustus is voor de juvenielen uitvliegen: laat in het seizoen dus. **
NV bracht de nacht door op de rand. Het ei leek in IR licht een gaatje te vertonen.
Om half zes gaat ze in de kast staan wachten op M, die haar om kwart over zes vergezelt voor een gesprek. Hij heeft vers prooibloed aan de teentjes. NV vertrekt blijft tijd uit beeld en is daarna op dak. M blijft in de kast kuilt en gaat met ei in de enorme kuil liggen.NV heeft deze kuil gisterochtend zo groot uitgegraven, inclusief een uitgebreide nestkastinspectie.
https://imgur.com/a/WPX2W6J
https://imgur.com/a/MYxsZvN

--De rest van de dag zien we de gebruikelijke rituelen. M brengt vandaag totaal 14 bezoekjes aan kast en/of rooster, waarbij hij in de ochtend soms even kuilt en meestal chupt (lokken). NV wailt soms terug.
--Ook zijn ze tijden uit beeld. Jagen of rusten in de schaduw we weten het niet.In de namiddag beginnen de bezoekjes weer, NV vliegt rond en M steeds op rooster, chuppend 2x vliegt hij wailend weg.
--'s Avonds zit M in de hoge antenne (*) en NV staat te eten, iets van formaat duif, op de zijrand, voorbij wiphoek. Ze wisselen van plek. om negen uur komt M met zeer goedgevulde krop naar de kast. Hij graaft even en gaat met ei in de kuil liggen. Opeens staat hij op en gaat poosje staan chuppen, dan vertrekt hij. NV blijkt ook uit antenne (*) vertrokken.Nu half elf ,  pikkedonker, geen valk te zien. Komt ze nog of komt ze niet, en als ze komt, komt ze dan alleen?  En zal ze dan nog  naar binnengaan?

ps: om 23 uur kwam NV toch nog schor wailend op rooster, en liep even later de kast in

----
-----citaten van Froona van haar site: http://www.falcoperegrinus.org/?sv_opstart.html

Madz1, 16 mei 21:20u
LM (korte, kleine) dag samenvatting 16 mei Het was een dag met af en toe een tijdje een hop dus we missen wat van de film. Maar wat weten we wel? Nou onze kuuks beginnen al mooi bruin te worden, witte dons veertje gaan steeds meer weg, zeker door al het gepoets en gefladder en misschien ook wel door de stevige wind vandaag. De wind zorgde er ook voor dat de kuuks veel in de ukkie hoek lagen, beetje uit de wind. Maar ze beginnen ook brutaaltjes te worden, of….beginnen ze gewoon echte slechtvalkjes te worden. Ze proberen stukken van de prooi te snaaien terwijl er gevoerd wordt, proberen het ook van elkaar af te pakken. EAE pakte een kleine prooi vast in zijn klauwen en deed er tegelijk fladder oefeningen mee. 1NF voerde vanmiddag echt grote stukken aan 3 kuuks die daar zelf verder mee aan de gang gingen. Alleen AXX kreeg kleine hapjes gevoerd. De beide ouders doen het super goed. Er waren wat we zagen 5 prooien waarvan 2 kleinere vogels met nog de kop eraan. De kast ligt bezaaid met prooi resten waar restjes door de kuuks zelf wordt afgehaald. Honger hebben deze muiters niet, ze worden perfect verzorgd door 1NF en SK. De zelfbediening wordt steeds meer uitgebreid
Groeten Madz

Dagsamenvatting 16052018
Breda: De kuuks zijn vandaag 29, 29, 28 en26 dagen oud.
Froona:
**Ze hebben nu vrijwel het volwassen gewicht bereikt. De 4-5 voedingen per dag worden nu vooral gebruikt om de inwendige organen te laten volgroeien. Waarbij met name de longen en luchtzakken belangrijk zijn. Wanneer er over een dag of 14 gevlogen gaat worden zullen de luchtzakken in de pneumatische botten zich met lucht vullen om het vliegen makkelijker te maken.**
**En uiteraard vraagt de massale verengroei heel veel energie. Het groeien en van de juveniele pluimage gaat snel. De veranderingen die het kuiken doormaakt per dag zijn erg groot. Ze worden steeds bruiner.**
**Er wordt heel veel geflapperd met de vleugels, gerekt en gestrekt met pootjes en vleugels en spierkracht opgedaan. Dit is een absolute noodzaak. De vliegspieren moeten getraind worden om straks bij het uitvliegen sterk genoeg te zijn om de juvie veilig terug te brengen. En dus wordt er dagelijks flink geoefend. **
**Als het niet te warm is, zoals in de ochtend en avond, wordt er flink met de vleugels geoefend, tot groot vermaak van de nestgenoten. **
--Zoals gisteren in het clipje van Aaltje mooi te zien was
https://www.vogelbescherming.nl/beleefdelente/filmpjes/bekijken/vleugeloefeningen-breda
**Dan gaan ze ook steeds meer op stap in het nest en gluren voorzichtig naar buiten de wijde wereld in. De verstandhouding tussen de kleintjes onderling groeit ook en ze kruipen graag dicht tegen elkaar aan . Als er evenwicht is in de onderlinge brutaliteit ontspint er zich tussen het grut een hartelijke band die ook de eerste maanden na het uitvliegen blijft bestaan.**
https://imgur.com/a/N0JcE8T

**De ouders komen nu alleen maar in het nest om de kuikens te voeden. Ze zitten meestal direct bij het nest, op een richel, op een rots erboven, of in de stad op een antenne of op de camera die op het nest gericht staat. Omdat die vaak op een zeer strategisch punt opgesteld staat, maken de ouders daar dankbaar gebruik van. Hoewel het lijkt of ze de kuikens verwaarlozen, is dat absoluut niet zo. Slechtvalken verwaarlozen hun kuikens nooit!**
--Eleo maakte afgelopen vrijdag deze fotoos toen ze bij het nest ging kijken.
https://i.imgur.com/VfxRj2T.jpg[/img
https://i.imgur.com/J8Se5Il.jpg[/img
https://i.imgur.com/lJirYoX.jpg[/img

_____________________________________________________________________________

--The show goes on.
--Kort nachtje voor NV, die gisteren pas om 23 uur naar de kast kwam. Om 5 uur alweer wakker.Om half zes, chuppen en wailen op rooster. Dan wordt  er gewisseld van plaats. M komt even in de kuil liggen, NV gaat naar dak.Voor zessen is ze alweer terug bij M en zijn we getuige van een zeer intiem gesprek in de kast, duurt langer dan vijf minuten , met snavelen en kuilen door NV na afloop. Onze vaste nachtwacht Birdie was getuige en nam er deze mooie clip van op:

campic uit de clip:
https://imgur.com/a/l1PKlh0
Hierna is er om kwart voor acht een prooioverdracht op de rand.Dan brengt M in de ochtend alweer 9 bezoekjes aan kast en/of rooster. NV is telkens in de buurt , meest op dak. Om kwart over elf verschijnt M weer op rooster, NV zit op de dakrand boven de kast. Zij vliegt om, M ook, en dan landt NV met klein prooitje op de wiphoek,. M vliegt nog een rondje en komt dan op de zijrand zitten. Het prooitje van NV is zwartachtig, ongeplukt, formaat spreeuw.
--Ook in de middag had M weer het heen en weer naar de kast.Totaal is hij vandaag 21 keer bij de kast geweest. Om half zes, vliegt NV naar hem toe, eindelijk. Weer zien we een mooi duet, met veel gesnavel. Het ziet er heel lief uit en duurt 7 minuten. Dan vertrekt M.
NV kijkt een poosje en gaat dan om het ei heen kuilen.Soms lijkt het bij beide valken een klein hindernisje bij het kuilen, dat het ei erbij ligt. Ze kijkt ook in de ukkiehoek, de koelkasthoek en pikt in de steentjes. M zit intussen de hele tijd op de wiphoek.
--Na een half uur komt M terug naar de kast. Er is een kort gesprekje en dan vertrekt NV, en gaat M weer verder met de kuil. Daarna is hij wachter op drempel. NV is uit beeld.
--Om half acht staat M op uit de kuil en chupt , NV zit op de dakrand voorbij de dakcam(*). Hij vliegt een rondje om haar heen en weer terug naar de kast. Weer even kuilen. NV vliegt ook een rondje, M gaat even kijken en beiden landen op dak achterrand, één van hen vliegt weer op en gaat bij de wiphoek op de voorrand zitten. Dat is NV zien we later, M komt weer naar de kast rond half negen , NV zit met de kop in de wind op de wiphoek.
-- M komt rond negen nog eens een kwartiertje en vliegt dan weg.. NV is verhuist naar voorbij dakcam, en blijft als een standbeeld zitten. Tot ze niet meer te onderscheiden valt. 22 uur. Zou NV nog naar de kast komen? en komt ze dan alleen?
----
ps.Om kwart over t]ien kwamen ze toch samen. M ging zoete liedjes chuppen en NV bleef op roosterVooor de gelegenheid heeft VWG de roostercam voor ons gestreamd  Dank VWG!!
Na bijna 20 minuten kwam ze toch de kast in. M boog en chupte, NV ging onder de cam staan. Zij boog niet. Na enkele minuten vertrok M.


----citaten van Froona
http://www.falcoperegrinus.org/?sv_opstart.html


door margootje

Dagsamenvatting donderdag 17 mei 2018
Nieuw bericht van Falco P Vandaag om 22:08

Dagsamenvatting donderdag 17 mei 2018
De ochtend begint vroeg. Om 04.50 uur wordt NV wakker in de kast en gaat op t rooster en blijft daar rustig zitten. Om 05.32 verschijnt M op het rooster. In de kast vind er een kort ochtendgesprek plaats waarna M weer vertrekt. NV kuilt nog even en gaat dan ook. Tot 08.00 komt en gaat M de kast in en uit. Tussendoor zorgt hij voor een prooioverdracht en zien we NV op de betonrand eten. Waar halen onze slechtvalken eigenlijk hun prooi vandaan? Ik heb daar het volgende over gevonden.

Jachtgebied en omgeving
De Mortel wordt omgeven door een agrarisch cultuurlandschap met bossen, akkers en beekdalen, Dicht bij de toren ligt Het Grotels bos ook bekend onder Grotelse heide. Het natuurgebied is zo'n 121 ha groot. Op de Grotelse heide grazen o.a. een kudde halfwilde runderen (Aberdeen Angus), Schotse Hooglanders en schapen, welke soms tot erg dichtbij te benaderen zijn. Midden in dit natuurschoon stroomt een schitterend riviertje, de Snelle Loop.
Froona zegt over de jacht van de slechtvalk: “De slechtvalk is een roofvogel. Hij staat aan het hoofd van zijn voedselketen. Dat betekent dat hij levende prooi jaagt, vangt en eet. Roofvogels vervullen een regulerende rol in het ecosysteem. Ze houden de prooidier stand in balans met hun natuurlijke bronnen. Als er geen roofdieren waren, zou prooi zich ongelimiteerd uitbreiden in hun natuurlijke omgeving. Met het gevolg dat er onvoldoende voedsel zou zijn en grote delen van de prooidieren van honger om zou komen. De slechtvalk jaagt en alleen de prooidieren die niet snel en sterk genoeg zijn vallen aan hem ten prooi. Zo blijft er een sterke prooidieren stand over. In de natuur gelden immers de wetten van het recht van de sterkste.”
Onze slechtvalken houden het vooral bij vogels van middelgroot formaat: eenden, duiven, spreeuwen e.d. ( en soms een geel parkietje! ) In de directe omgeving van de toren zijn die voldoende aanwezig. Froona zegt hierover echter ook : “Er zijn adulte (volwassen) vogels geobserveerd die maar liefst in een cirkel van 15-43 km rondom het nest jagen.”
Welnu, aan de “andere kant van de Hemelsbleekweg” grenst de toren aan een ander natuurgebied; De Stippelberg; een uitgestrekt ontginnings-bosgebied. Een natuurgebied van 975 ha. waarin een van de 29 Brabantse Natuurpoorten te vinden is (Nederheide) Opvallend aan de Stippelberg zijn de vele heuveltjes midden in het bos. Al die ‘stippels’ zijn stuifduinen ontstaan door zandverstuivingen. De Stippelberg dankt zijn naam aan deze heuveltjes. Ook hier een keur aan prooivogels voor de slechtvalken.

Het gebied waarover we het hebben hoort deels bij de alom gekende Peel, een grotendeels afgegraven hoogveengebied op de grens van de Nederlandse provincies Noord-Brabant en Limburg. Eeuwenlang werd er in de Peel op bescheiden schaal turf gewonnen door de aanwonende boeren, deels voor eigen gebruik als brandstof, en deels voor de verkoop op de lokale markten. Het hoogveengebied kennen we in Nederland ook nog in Drenthe (Bargerveen). In deze Peel vinden we ook Nationaal Park De Groote Peel. Tegenwoordig is De Groote Peel een aaneen¬gesloten natuurgebied van 1400 hectare waar de rust en de weidsheid herinneren aan het vroegere veen. Ik ben er geweest en is echt ongelofelijk mooi daar. De 'littekens' van de turfwinning geven het gebied niet alleen een historische dimensie, ze hebben ook variatie toegevoegd aan het landschap dat bestaat uit water, moeras, heide en bossen en struwelen. De grote waterplassen, de kleine veenputjes, de peelbanen en de peelvaarten vormen samen de zichtbare geschiedenis van de turfwinning. Een grote variëteit aan vogels en andere zoogdieren zoals reeën, vos, de das en sinds kort ook het wilde zwijn. Voor onze slechtvalken op zo’n 25 km vliegafstand.
Al met al voor de slechtvalken in alle richtingen vanuit de toren ruim voldoende jachtgebied.

Terug naar de Mortel. NV zien we de rest van de dag veelal op de betonrand op het dak en de grote antenne. M is weer bijna ontelbaar keren in en uit de kast geweest. Om 18.24 u komt NV de kast in, stapt wat rond en staat veelal bij de drempel naar buiten te kijken. NV blijft dan zo’n anderhalf uur binnen en om 20.00u vliegt ze weg (naar de betonrand weer) en komt M de kast in, eruit en weer erin en gaat maar weer eens in z’n kuiltje (op t eitje) liggen. Om 20.45 staat M op en kijkt ie vanaf de drempel in de kast naar buiten. NV zit dan nog steeds op de dakrand. Om 21.40 springt M de kast uit, vliegt een kort rondje en meteen weer terug (ff kijken waar NV is?) Binnen begint ie weer te chuppen, hij wenst NV in de kast? De avond begint te vallen in de Mortel. Om 21.50 uur is het zover en verschijnt NV in de kast en volgt een 4 minuten durend avondgesprek. M vertrekt dan en NV zoekt zich een plekje in de kast. Oude kuil, nieuwe kuil, staan, liggen…. Wat zal t worden? Als ik om 22.00 uur de samenvatting afsluit heeft NV de keuze nog niet gemaakt. Ze zal aannemelijk de nacht in de kast doorbrengen. Op naar de dag van morgen.

Falco P.

Dagsamenvatting vrijdag 18 mei 2018

NV heeft de afgelopen nacht een keer wakker geweest (03.30u) maar vond dit kennelijk toch iets te vroeg. Nou ja, dan maar 05.00 uur. Half uurtje buiten kijken en dan vertrokken vanuit de kast. Om 06.00 uur komt M voor de eerste keer binnen gaat ff in z’n kuiltje liggen en is weer weg. Een patroon wat de rest van de morgen door M veelvuldig wordt gevolgd. NV zien wie de morgen overal op het dak, onder de dakcam, betonrand, grote en kleine antenne. Alleen om 11.16 komt NV even in de kast, probeert te kuilen, wailt wat en vertrekt dan weer. Na de middag is het eigenlijk niet veel anders. M die regelmatig de kast aandoet en NV die we in ieder geval rond 14.40 uur nog zien eten op de beton rand bij de wiphoek. Verder verblijft ze vermoedelijk op of rond de toren.

Hoe zit dat eigenlijk met die immense toren? Ik heb even wat onderzoek gedaan en links en rechts wat nagelezen. Onze economie bleef destijds groeien en de technische ontwikkeling op gebied van telecommunicatie en straalverbindingen ging met enorme stappen vooruit. Het bestaande straalverbindingsnet moest worden uitgebreid en zo besloot de PTT destijds dat in de Mortel zo een toren gebouwd moest worden. De ruim 20 andere soortgelijke toren moest onderling op zo’n 50 kilometer afstand van elkaar staan voor de goede dekking . In juni 1989 werd op de Hemelsbleekweg in de Mortel een stukje bos bouw klaar gemaakt. Er werd een zes-hoekige bouwput gemaakt waarin de fundering zou komen voor de toren. De funderingsvoet kreeg een diameter van 35 meter, met een dikte van 1.90 meter. Er werden 154 heipalen in deze fundering geplaatst en uiteindelijk met 1880 m3 beton gevuld!

Hierop werd de toren gebouw. Een vierkante toren van 10 x 10 meter en een hoogte van 128 meter. Een megaklus ging van start. Om de toren werd een werkstation gebouwd, waarna vervolgens door 3 ploegen van 20 man, 24 uur per dag continu werd gewerkt. Via een ingenieus systeem werd de toren dus stukje bij beetje opgebouwd. Het beton werd via een kraan steeds naar het werkstation bovenin getakeld. Je zag de toren elke dag groeien en na 29 dagen en 4 uur werd de 128 meter hoogte bereikt. Het was toen 14 nov 1989. Uitgerekend betekende dit 18 cm per uur. Hierbij werd 2655 m3 speciale snel uithardende beton gebruikt. De toren werd opgebouwd in zo’n 30 verdiepingen, onder meer natuurlijk een liftgedeelte, maar ook 103 trapstukken met een totaal van 621 trede!

Van afstand zijn de 4 ringen van de toren die het meest opvallen. Deze ringen hebben elk een doorsnede van 21.00 meter en een breedte van 3.50 meter. Aan de binnenkant tegen de toren 45 cm dik en aan de buitenkant 30 cm. Ze zijn opgebouwd uit een totaal van 745 ton beton. Opmerkelijk is dat de ringen één voor één beneden op de grond zijn vervaardigd om vervolgens via een kabelsysteem langs de toren omhoog te worden getakeld. Daar werden ze vastgelegd op de zogenaamde consoles, de “bulten” waarop de ringen liggen te rusten.

Voor het gehele bouwwerk werd aan een totaal gewicht van 13.726 ton aan beton gebruikt. Beton is keihard ja, maar weet dat bij een windkracht van stormkracht de toren bovenin op en neer gaat tussen de 10-12 centimeter.
Op 30 augustus 1990, zo’n 14 maanden na de start, werd de bouw van de toren opgeleverd . In 2005 werd de eerste nestkast voor onze slechtvalken geplaatst. Onze huidige kast kwam in december 2015 op z’n huidige plek, de 4e ring.

Terug naar de dag van vandaag. Zoals gezegd is M veelal in de nestkast geweest en NV op of rond het dak van de toren. Op enig moment is het 18.00 uur en blijft M voor een hele lange periode in de kast. Poetsen, in en uit het kuiltje, op de drempel buiten alles in de gaten houden. NV wordt om 20.26 uur nog even gespot op de dakrand. Om 20.45 uur vind ook M het zat en vliegt weg uit de kast. Even de vleugels strekken dan, want om 21.16 uur komt M al weer terug de kast in. Dan om 21.19 uur, eigenlijk betrekkelijk vroeg, verschijnt NV in de kast en volgt het gebruikelijke avondgesprek. Het duurt zo’ n 6 minuten voordat M wegvliegt. Via de alternatieve referesh-cams van VWG leek het weer intens tussen de twee. NV probeert zich vervolgens in de kast weer een plekje te zoeken. Dat kuiltje met dat ding erin blijft een struikelblok, waar op enig moment NV het ei uit de kuil duwt richting Ukkie-hoek. Weg dat ding! NV wil echt kuilen zonder obstakels. Als ik de dagsamenvatting afsluit schakelt de binnen-camera net over naar infra-rood. NV is recht onder de camera bezig met haar avondtoilet. Een goed moment

Vandaag dus geen waargenomen paringen, prooioverdrachten. Hierbij moet worden opgemerkt dat de mogelijkheid van iets missen aannemelijk is omdat er vanaf 13.00 tot 21.00 uur geen beelden via de cams op de toren te zien waren. Alternatieve bronnen waren gelukkig nog wel beschikbaar.
Morgen weer een nieuwe dag en laten we ons weer verrassen.

Falco P.

DAGSAMENVARTTING ZATERDAG 19 MEI 2018

Ik zit me vandaag te verwonderen over het feit dat ik als ik wakker word als eerste ga kijken bij onze valken en dat het ook het laatste is wat ik doe voordat ik naar bed ga. Ik kijk door een ondergeflatste cam naar wazige kuuks in Breda, op de Mortel naar Remi (Reizend Ei Maar Inpandig) en naar M die er nog wel zin in heeft, maar waar NV besloten heeft dat haar seizoen voorbij is. Waarom ga ik niet naar de Bosuil, waar twee schattige pluizenbolletjes de show stelen? Waarom ga ik niet naar de Haviken, waar de spanning te snijden is en waar twee kuuks recent zijn overleden en een derde waarschijnlijk ook het vandaag niet gaat redden? Waarom ga ik niet naar de kauw, waar het laatste jong soms als lift fungeert en zijn moeder een etage hoger brengt? Waarom ga ik niet naar de ooitjes, waar het spannend is of de mini kuuk het wel gaat overleven? Waarom ga ik niet naar Steenuilen, waar bij WI 4 kuuks het geweldig doen en waar bij DO V toch besloten heeft dat het daar geen verloren jaar is en al twee eieren heeft?

Ik weet het antwoord niet of weet ik het wel? Ja, ik weet het donders goed…Ik ben besmet met het slechtvalkenvirus! Geen ernstige aandoening, maar gelukkig wel ongeneselijk. Het virus krijgt extra voeding door de ongelofelijke lieve schatten van mensen in de chat. Soms wil het potentiele antislechtvalkenvirus genaamd Hop mij naar andere sites brengen, maar gelukkig is dat maar tijdelijke aard en kom ik na een rondje kuuksurfen weer terug op het “oude” nest.

Wat valt er te vertellen over de vier van Breda? Er was nachtbewaking want 1NF stond de gehele nacht op wacht op het rooster. Vandaag stond in het teken van vliegoefeningen en dat mag ook wel als je gestationeerd ben bij Luchtmacht! Soms waren ze zo driftig aan het oefenen dat ze bijna op het rooster terecht kwamen en dat is nog net een beetje te vroeg voor ze. Wel is het opvallend dat ze nu steeds vaker op het scheidingvlak van kast en rooster zich bevinden en naar de lucht staren die ze over niet al te lange tijd zullen gaan ontdekken. Voldoende voedsel vandaag voor het steeds donker wordend kwartet die wel raad weten met de restprooien en deze tot op het bot schoon eten. Als de avond valt transformeren de vier van Breda zich tot één rustgevend dekbedje totdat er nog een pre-night voedering komt, maar ook daarna smelten ze samen en is de dag klaar.

En op de Mortel is het een vrij rustige dag. Remi is de afgelopen dagen flink op stap geweest. Vandaag bezoekt de in potentie een hij/zij slechtvalk, maar nu een versteend ovaaltje, de KK (voor nieuwelingen, KK = Koelkast). M maakt zijn naam als draaideurvalk met verve waar en komt te pas en te onpas in de kast. NV is overdag met veel moeite te zien op * of op refresh, er wordt naarstig naar haar gezocht door enkele fanatieke Falconisten die met militaire precisie de tijd en plek bijhouden waar onze Freule op dat moment zich bevindt. Klokslag om 18.00 uur komen beiden in de kast c.q. rooster en M doet chupperdechup, waarbij dit NV stoïcijns ondergaat. “Ja schat…dat zei je gisteren en eergisteren ook al. Vertel of vraag eens iets nieuws”, hoor je NV zeggen. NV besluit toch maar het “droompaleis” te betreden en het gesprek gaat binnen stevig door. NV besluit, om de lieve vrede te bewaren, om maar even in het nieuwe kuiltje plaats te nemen en knabbelt een paar steentjes op. Na 15 minuten poetst M in een enorme vaart de plaat en blijft NV achter en gaat rustig liggen in de nieuwe kuil. Gaat M hij nog een prooi scoren voor zijn dame? Nee dus en NV verkiest ruim een uur later de skyline van Gemert boven een verblijf bij Remi. Wat schetst onze verbazing… M en NV zijn rond 20.00 uur samen weer terug in dezelfde pose als om 18.00 uur… en NV blijft nu op het rooster. Just another day at the Mortel, altijd iets te zien!

Voor nu oogjes dicht en snaveltje toe. Toedeloe.

Dagsamenvatting 20052018
Breda.
De kuuks zijn 33,33,32 en 30 dagen oud.
Froona zegt over deze fase:
**Zo rond de 30ste dag veranderen de kuikens ineens in jonge slechtvalkjes. Het dons valt weg van hun borst en laten de veren zien die het typische juveniele streeppatroon vertonen. Ze staan als echte vogels keurig op hun pootjes en beginnen ook vaker zelf de prooi te eten. De kleinsten laten zich nog wel voeden
**De transformatie van wit donzig kuiken in een juveniel met bijbehorende pluimage gaat heel snel nu. Op dag 32 zit het dons nog op de pootjes, onder de vleugels en her en der verspreid op de rug. Ook boven op het kopje zit nog dons. De kuikens zijn zeer vocaal en wailen er lustig op los als een der ouders in de buurt is.**
**Ze laten zich nog graag voeren, hoewel dat ook weer afhangt van het kuiken. De oudste is meestal de brutaalste, het meest agressief en de zelfstandigste. Deze graait graag zelf stukken prooi om te verscheuren en op te eten, zonder tussenkomst van een der ouders.**
--1NF slaapt/waakt op het rooster 's nachts. Ze heeft vanmorgen rond 10uur gevoerd. ERT wil zelf al eten. Vanmiddag bracht 1 NF duif, ging beetje plukken, ..en verder mochten de kids zelf aan de gang.
--''de prooi is nog bijna helemaal wit, dus ondanks het beginnetje en al het gestoei ermee zijn ze nog niet ver gekomen de bijna juvies. Zit ook nog vol veren''.-- Vooral ERT lukt het al een beetje te plukken en vlees af te scheuren. De anderen proberen zijn voorbeeld te volgen.Het geeft niet, wat zelf lukt is prima, maar 1NF kwam om zes en acht uur vanavond nogmaals bijvoeren.
______________________________________________________________________________
De Mortel.
--Het blijft apart wat we meemaken op de Mortel. M blijft kuiltjes graven en chuppen bij de kast. Het lukt hem 's morgens vaak en 's avonds zeker om haar daar te krijgen.Ze hebben gesprekken bij en in de kast ,  ze snavelen soms en buigen naar elkaar. NV toont de afgelopen week meer interesse in de kast. Ze komt redelijk op tijd 's avonds om in de kast te slapen.Ze kuilt. Ze pikt in steentjes. Ze loopt de hoeken in. Allemaal gedrag dat alleen in het broedseizoen wordt waargenomen in het kader van de balts.
..Maar paringen zien we al een poos niet meer. En we zien bij NV telkens donsveertjes loskomen. Het ziet ernaar uit dat de rui bij NV is begonnen.
--Froona zegt oa over de rui:
**De rui is een normaal proces waarin de slechtvalk zijn veren gooit en ze vervangen worden door nieuwe veren. Dit gebeurt eens per jaar. **
**De rui en het broedseizoen hangen heel nauw samen. De hormonale processen, die hun oorsprong hebben in de epifyse of pijnappelklier en de hypofyse in de hersenen zijn nauw verbonden an de licht- en voortplaningscycli. Beiden bepalen de tijd en volgorde waarin de oude veer wordt geworpen en de nieuwe veer daarvoor in de plaats groeit. Het is een heel nauw en uitgebalanceerd proces wat zich afspeelt tussen de slechtvalk, de aarde en de zon. Prachtig!  De rui vindt zodanig plaats dat de slechtvalk volop kan blijven functioneren en altijd kan blijven vliegen.
**De rui is een langzaam proces en duurt voor de Falco Peregrinus Peregrinus van tijdens het broedseizoen in mei-juni tot in september. De wijfjes beginnen tijdens het broedseizoen met de rui in de regel iets eerder dan de mannetjes.**
**Waarom en wanneer de rui begint wordt beinvloed door zowel interne als externe factoren. Interne factoren zijn o.a. hormoonschommelingen en externe factoren vooral de hoeveelheid uren daglicht en de buitentemperatuur. **
**Rui en eierproductie gaan niet samen. Een slechtvalkwijfje in de rui kan nooit eieren produceren omdat – op het moment dat het ruiproces begint – de eierstok inactief wordt. Een mannetje in de rui kan nooit een wijfje bevruchten om dezelfde reden: zijn testikels zijn op dat moment inactief. Het begin van de rui wordt dus onderdrukt door de geslachtshormonen testosteron en estradiol. Daarentegen kan de rui opgewekt worden door progesteron. Dit is een hormoon dat de activiteit van eierstok en testikel onderdrukt. Datzelfde progesteron zorgt samen met Prolactine voor het stoppen van de eierproductie. En het weigeren van het vrouwtje tot copulatie na het leggen van het 1 na laatste ei.**
**Bekend is overigens ook dat stress de rui activeert.**
**Wanneer de winter intreedt hoort de rui afgerond te zijn. Als hij niet inmiddels in het zuiden zit, kan de slechttvalk met zijn nieuwe verenpak en de isolerende onderlaag van dons veilig de winter in. Last van de kou heeft hij niet. Als er voldoende voedsel voorradig is, zal hij het liefst dicht bij zijn territorium in de buurt blijven. Veel nestplaatsen blijven gewoon de thuishaven ook tijdens de winter voor veel slechtvalken.**
--Het lijkt er dus op dat de rui bij NV is begonnen. (.. ik ken iemand die zou zeggen: wij zijn ons brein... , maar eigenlijk zijn wij-wezens- natuurlijk onze hormonen, zo ook bij de slechtvalk). Haar testosteronspiegel daalt, en haar progestoronspiegel stijgt, zeg maar. Ze is in een soort 'overgang'.  Mogelijk moeten we concluderen dat haar hormonen een beetje in de war zijn, en ze daarom nog nesteldrang vertoont. We kunnen in ieder geval zien dat de binding van haar met de toren, met de kast en met M een stuk steviger is geworden.

--NV normaal voor zessen wakker. Naar dak. M heen en weer kast en even liggen. Dan om 10 uur, ja! heeft hij haar toch alweer naar de kast weten te lokken. De chat vermeldt tussen 10 en 12:
--''samen in de kast.  gesprek.  samen boven het ei,  snavelen,  het gaat steeds gekker worden.   M vertrekt--NV helemaal perplex.   wat deden we nu........in de ukkiehoek bezig met steentjes. gaat in de buurt van het eitje--weer de bodem schonen en tussendoor naar buiten kijken, zichzelf poetsen. ze heeft last van het ondertapijt  dat steeds meer loskomt en blijft aan de gang met poetsen en kijken of er een hapje komt.--weer naar Remi en proberen. werkt niet, dan maar een gele ring pakken, weet ze geen raad mee, dus debodem poetsen. het lukt echt niet met remi onder zich. volhoudertje NV, ze blijft het proberen--hupt op de drempel en op het rooster.  wailen, speuren, nog 2 keer lang wailen. chuppen, geen M.  NV vliegt weg--

--In de middag komt M weer af en toe naar de kast en wordt Nv op dak gezien. Er wordt gechupt en gewaild. Om 19 uur komt NV al, vroeg voor haar doen. Weer volgt een gesprek in de kast, en weer gaat NV daarna uitgebreid kuilen  en steentjes pikken. Daarna staat ze in rusthouding onder de cam. Tussen kwart over zeven en half negen:
--''raapt wat steentjes in UH, graaft nieuwe kuil verder uit en zat paar keer weer op Remi (die weer in nieuwe kuil ligt)--poetsbeurt--NV stapte net met pootje per ongeluk op Remi, nu ligt Remi vlak voor haar. Ze gaat liggen en graaft weer in nwe kuil--En ja hoor.. NV weer aan de voetbal met Remi--ligt op Remi; even later: NV heeft het 'Op Remi zitten' weer opgegeven. Zit nu naar buiten te staren--zit al een tijdje haar veren te poetsen, vlak voor de cam. --status quo--klaar met poetsen, dut wat in.''--
En begint om kwart voor negen opnieuw met haar kuil en het pikken in de steentjes, liggend.
Om negen uur gaat ze op de drempel staan. M vliegt langs. NV gaat naar rooster en wailt. Blijft ze?
Morgen zien we ze weer.




-----
-----


----.
-----

Dagsamenvatting 21052018
Breda.
De kuuks zijn 34, 34, 33 en 31 dagen oud.
Vanmorgen kwam EAE op rooster , hij leek niet zo bewust te stappen, leek meer per ongeluk uit balans door het nakijken van wat er buiten vloog. Hij bleeff er 4 minuten staan en hup weer terug. Dat was makkelijker. Rende wel meteen naar de achterkant, poeh, dat leek veiliger.
Aaltje heeft een clip gemaakt. In 1e instantie werd aangenomen dat het het oudste was, ERT, maar door het goede opletten van Knuffeltje en door Kelly ter bevestiging, bleek het zijn broertje.
https://imgur.com/a/nwPhRWA
https://imgur.com/a/lmCLZsp
Tussen de middag kwam EAE ook even met 1 poot op rooster. Dat leek ook per ongeluk. De rest van de dag kijken ze veel naar buiten, de mannen vooraan. hun zusters zijn nog vooral met eten, kluiven bezig.En poetsen, al die jeukveertjes. O, en vleugelflapperen natuurlijk. Naast de restprooitjes,  waaraan allen kluiven ,  worden ze ook nog gevoerd. Tussen de middag even door SK, vanmiddag 20 minuten door 1NF en vanavond nog eens door SK een kwartier. Plus daarna kwam 1NF nog 10 minuten toetje voeren, uitsluitend voor de jongedames.(De heren moeten vast in de 'benen' morgen).
Froona schrijft over de fase van het takken:
**Slechtvalken bouwen geen nest. In dat soort omstandigheden is het geschuifel van de kuikens al snel uit de beperkte ruimte van het werkelijke nest. Ook nestbakken met grint op een plat dak, of een vrij plateau van een gebouw laten dat al snel toe. Daar waar de kuikens echter opgroeien in een nestkast die bevestigd is aan een hoog gebouw gaat dat wat moeilijker.
Die stap is groter en vraagt wat meer durf en vindt daarom pas veel later plaats. Het verlaten van het nest om de omgeving te gaan verkennen vindt dan pas plaats in week 4 en het hele echte verlaten van het nest niet voor week 6. Maar het mag duidelijk zijn, dat er nauwelijks regels zijn. Het hangt vooral af van de nestplek.
Het op pad gaan buiten het nest wordt takken genoemd. En deze term, branching in het engels, heeft natuurlijk alles te maken met boombroeders en nestsituaties in hoge bomen, waar de takken de eerste pleisterplaats zijn. De juvi-kuikens verkennen te voet, vaak huppelend de directe omgeving. En doen dat graag met elkaar.**
_____________________________________________________________________________

De Mortel.
Gisteren hadden we het in de chat over de jachtpotentie van NV, met haar stevige gedrongen romp en enorme klauwen.
Froona schrijft over de stootvlucht:
**Het meest opvallende aan de slechtvalk is de manier waarop hij zijn prooi vangt: met een adembenemende duik-stootvlucht. Er is geen andere vogel op aarde die de snelheden kan behalen die de slechtvalk bij zijn duikvlucht op de klokken tovert: 380 km/uur en sneller! Als een projectiel stort hij zich naar beneden en speelt met vlieghoek, zijn gewicht, de stand van de vleugels en staart en de wetten van de zwaartekracht: terminal velocity.**
**Hij tast daarbij de grenzen van zijn mogelijkheden af en verlegt die keer op keer. De hoeveelheid G-krachten die op zijn lijf worden uitgeoefend schijnen hem niet te deren. Menig astronaut bezwijkt bijna onder krachten van 10 G; de slechtvalk krijgt 27 G op zich aan het einde van zijn duikvlucht bij het optrekken. En landt daarna alsof er niets aan de hand is met zijn gevangen prooi in de sterke klauwen om die ontspannen te gaan plukken en oppeuzelen. Of aan wachtende en hongerige kuikens op te voeren.Woeste snelheden zoals dezen zijn voor een roofdier natuurlijk iets om te bewonderen, jaloers op te zijn en absoluut dodelijk voor potentiele prooi. Een prima overlevings strategie. Maar het brengt ook een boel problemen met zich mee zoals b.v.:
--* Visueel : ogen die uitdrogen bij hoge snelheden en het zijwaartse zicht van valken bij de rechte aanval
--* Aerodynamisch: weerstand en zwaartekracht
--* Fysiek: de G-krachten op het slechtvalk lijf en de ademhaling tijdens duikvluchten
(Later meer hierover).

--Kester Freriks beschrijft in De valk, hoe hij zich een stootvlucht voorstelt, vanuit de valk gezien, wat een geweldige coordinatie deze moet hebben:
** ''Ik probeerde mij voor te stellen hoe ongelooflijk secuur een valk te werk moet gaan tijdens deze duikvlucht. Hij mag zijn prooi niet met het eigen lichaam raken. Dan zou hij letsel op kunnen lopen , zoals gebroken slagpennen of inwendige kneuzingen. Elke millimeter telt, elke seconde is van belang. aarzelt de valk met het uitslaan van de klauwen dan mist hij de vogel of komt ermee in botsing. De klauwen werken als een buffer tussen roofdier en prooi.Slaat hij zijn klauwen te vroeg uit, dan zal hij door de remmende werking ervan het evenwicht in de lucht verliezen.Het eigen lichaam van de valk met ogen , klauwen , tenen , staart en vleugels is een instrument van buitensporige precisie.Het is een volmaakt jachtwapen.''**

--Wat gebeurde er op de Mortel vandaag?
--Om half zes al een ochtendgesprek in de kast. NV blijftf nog een kwartiertje na. Om 7 uur heeft M al een prooitje voor haar, komt ermee naar rooster, maar levert het bij de wiphoek af, waar we NV even later zien eten.  De rest van de dag heeft M nog steeds het heen en weer naar de kast. NV is altijd in de buurt, ze zijn altijd samen. Er wordt ook veel gecommuniceerd, zij wailt veel en hij chupt en vliegt steeds van kast naar haar en terug.
--In de middag hadden ze weer een intensief gesprek in de kast waarna NV uitgebreid kuilde.Dan gaat ze lang op rooster staan wailen.Nadat NV bij hem in de kast is geweest is M een prooitje gaan halen. Hij kwam met een jong meerkoetje, 2x terug naar de kast.
https://youtu.be/NUSXXEzWMyA

Dan zijn ze een hele tijd uit beeld, tot rond negenen Birdie op de refreshcam http://www.vwggemertslechtvalk.nl/
NV op 'het salontafeltje' achter doorkijkkast op dak ontdekt. Even later komt M naar de kast , wacht op de drempel en vertrekt dan maar weer. Nu is het tegen tienen. NV zit nog steeds op dak. Zou ze nog naar de kast komen?
In dat geval volgt een post scriptum.
Met dank aan het OZ team.

P.S.Jahoor om kwart over tien komt NV naar rooster. Na een kleine 10 minuten stapt ze de kast in. Het begint te regenen.

citaten van Froona van haar site: http://www.falcoperegrinus.org/?sv_opstart.html
---
door margootje

Dagsamenvatting 22052018
Breda: De kuuks zijn 35 , 35 , 34 , en 32 dagen oud.
Froona:
**Wanneer de kuikens zo rond de 30 dagen oud zijn, zijn de jongen half bedekt met dons en half met veren. Het kopje is inmiddels ook bevederd, maar met een witte donskruin. Als ze 35 dagen oud zijn, is het lijfje helemaal met veren begroeid. Grote donsdelen zijn nog te vinden rond de pootjes ( pofbroekje), onder de vleugels en op de kruin.**
**Intussen wordt ook het verschil tussen de mannetjes en de wijfjes beter zichtbaar. De wijfjes zijn aanmerkelijk groter dan de mannetjes, met grotere poten en langere nagels. De wijfjes ontwikkelen zich langzamer omdat ze groter worden. Ze houden naar verhouding langer hun dons dan de mannetjes.**
https://imgur.com/a/XE8HP3o

**Verder wordt er geoefend met het pakken van prooi.  Al vroeg zijn ze begonnen met het zelf knagen op prooiresten zoals vleugels en pootjes om ook dat te oefenen. Ze zijn ook snel met het wegpakken van prooi als de ouders die aanbieden aan het schreeuwende stel in het nest. De zelfstandigheid wordt gestimuleerd door de ouders. Het vervolgens plukken van een nog intakte prooi is een ander verhaal. Ook dat vraagt handigheid. Bij de eerste keer staan ze wat te pikken aan de veren en begrijpen niet dat ze niet bij het vlees kunnen. Totdat er een veer uit wordt getrokken en nog een en dan lukt het wel. Als ze het eenmaal weten worden ze steeds handiger. Hoewel de verdraagzaamheid naar elkaar vrij groot is, graaien ze wel de prooien voor elkaar weg en mantelen die af naar hun nestgenoten.**
**Een kuiken die voor het eerst moet plukken bakt er echter weinig van. Hij heeft grote honger en pikt vertwijfeld naar de prooi, maar de veren zitten in de weg. Bij het eerste gesjor aan veren blijkt dat ze los willen en dan wordt er verwoed verder geplukt. Oefening baart kunst. En ook al hebben de kuiks een enorme eetlust, naar elkaar zijn ze soms verrassend verdraagzaam waar het prooi betreft. Van de ouders wordt de prooi weggegrist, maar onderling wordt op de beurt gewacht. Soms. En staan ze elkaar toe stukjes ervan weg te nemen. Of krijgt de kleinste gewoon een stuk. Maar het is ook te zien hoe 2 fanatiek staan te trekken aan dezelfde prooi, tot de prooi breekt, of de ander los laat. Of elkaar zelfs bevechten op een stuk prooi. Het blijven roofvogels. In spe dan.Er kan worden waargenomen dat ze ook heel voorzichtig gaan slapen met het kopje al in de veren op de rug. Maar liever liggen ze nog met elkaar op hun buikje, dicht tegen elkaar aan te slapen. De onderlinge band is erg sterk en zal ook tot na het uitvliegen blijven bestaan.**
<>
--Er was verwarring alom. Is EAE buiten wezen spelen? Om 8 uur stond hij bij de drempel. Rond negen uur waren er nog maar 3 kuuks zichtbaar in de kast.  Eerst werd aangenomen dat hij onder de cam lag..Naarmate de dag vorderde leek het toch wel vreemd dat hij niet tevoorschijn kwam.
--Gelukkig heeft Aaltje duidelijkheid kunnen scheppen. Beide jongemannen liepen gewoon in en uit vandaag
https://www.vogelbescherming.nl/beleefdelente/filmpjes/bekijken/2-kuuks-op-stap
--Veel slapen en samen plat liggen , elkaar als kussen gebruikend zagen we ook.
--Ook werd er even snavelen gezien tussen ERT en zijn jongste zusje AXX.
--CRV is nog meest met eten bezig


--De ouders zijn langsvliegend waargenomen.
--Om kwart over zes kwam SK het slapende viertal wekken voor een voedering. Hij moest er meteen vandoor, want 1NF nam de situatie over. Na een kwartier vonden de jonge mannen het genoeg. Eerst ERT, en even later EAE gingen nog eens buiten kijken. De jongedames, konden fijn met zijn tweetjes dooreten bij moeder. EAE gaat later gewoon alsof het de normaalste zaak van de wereld is weer even naar binnen, en meteen weer naar buiten. Kijk zo makkelijk is het. Als de mannnetjes buiten staan, staan ze waarschijnlijk nog wel op rooster, er is af en toe een stukje valk om het hoekje van de kast zichtbaar. Ze hebben echter wel voldoende ruimte om het dak op te gaan daar. Om half negen was het hele clubje weer binnen.


__________________________________________________________________________
De Mortel:
--Het jagen is niet eenvoudig. De duikvlucht levert visueel, aerodynamisch en fysiek nog al wat problemen op.
--Over het oog tijdens de duikvlucht meldt Froona:
--**Een van de problemen waarmee slechtvalken te maken krijgen tijdens het duikvluchtstadium is wel het in het oog houden van de prooi. Slechtvalken kunnen van heel hoog hun prooi haarscherp zien bewegen vele honderden meters onder zich.--Slechtvalken hebben dan ook een buitengewoon scherp zicht. Ze zien 30 maal beter dan wij. Wij zien alleen datgene scherp waar we naar kijken, midden in het beeld, en alles erom heen is wazig. De slechtvalk ziet alles scherp in het hele beeld, dus als hij naar beneden kijkt, ziet hij zijn bewegende prooi scherp vlak boven de grond, maar ziet tegelijkertijd ook alles erom heen scherp, dus ook de horizon. Bovendien zitten de grote ogen van de slechtvalk opzij. Niet zo opzij als b.v. bij een duif. De ogen van de slechtvalk zitten zodanig dat hij zowel van opzij twee aparte beelden ziet van wat er naast en schuin achter hem gebeurd. Dit is binoculair zicht en ontstaat door de diepe nasale fovae. Daarnaast heeft de slechtvalk ook monoculair zicht, maar dit is lang zo scherp niet. Dit ontstaat door de temporale fovae.
(voetnoot : fovae zijn  groefjes in het netvlies, nasaal= aan de binnenkant, kant van de neusgaten, temporaal = aan de buitenkant, kant van de slapen)
--Heel lang heeft men zich afgevraagd waarom de slechtvalk niet recht op zijn prooi afvliegt, maar dit via een boog doet. Het blijkt verband te houden met hun zijwaartse zicht. Slechtvalken  zien iets dus het allerscherpst als ze hun kop 40 graden draaien zodat het object gezien kan worden met de diepe nasale fovae van het oog. Zie ook hierboven. Zouden ze midden in de stootvlucht bij 300 km /u hun kop draaien om de prooi scherp in beeld te zou dat natuurlijk een enorme weerstand met zich brengen en gevaar voor hun nek. Proeven in een windtunnel wezen uit dat het 40 graden draaien van de kop bij een snelheid van slechts 42 km/u al een weerstandsvermeerdering van 50 % opleverde. Laat staan bij hogere snelheden.**
--**Een luchtstroom van 320 km per uur, zonder maatregelen, zal de ogen zo ernstig uitdrogen dat het zicht vrijwel direct naar 0 gaat en de ogen zwaar beschadigd raken.  De evolutie heeft daar echter natuurlijk iets op gevonden: het 3e ooglid in combinatie met een speciale dikke oogvocht vloeistof! Het derde ooglid of knipvlies is uniek voor gewervelde dieren en heeft als belangrijkste functie het beschermen en schoonmaken van het oog met behoud van zicht. Het is dan ook transparant. Om het oog te bevochtigen en daarbij met de ogen te moeten knipperen is veel te gevaarlijk in een wereld waar een milliseconde verlies van zicht het verschil kan zijn tussen leven en dood. Dus heeft de evolutie gezorgd voor een systeem waarbij het oog bevochtigd kan worden met behoud van een bepaalde mate van zicht. Het werkelijke buitenste ooglid sluit alleen nog bij slaap en sluit bij de slechtvalk van onder naar boven.
https://youtu.be/ccpB7XuuiPg

Het derde ooglid werkt via 2 spiertjes die het razendsnel in horizontale richting kan laten bewegen vanuit de binnenste ooghoek naar de buitenste ooghoek.**

<>
--Vertrouwd. 5 uur wakker , M heen en weer en heen en weer naar de kast, NV naar dak. Onderling chuppen en wailen. even na half elf komt NV bij M. M staat natuurlijk te lokken, chuppend en NV eerst op rooster. Ze gaat de kast in en we zijn getuige van een steeds intiemer wordend gesprek, met snavelen en al en NV kuilt in zijn bijzijn, wat weer beklonken wordt met snavelen.
https://imgur.com/a/SfTx8El
https://imgur.com/a/rbNWUZj
NV gaat daarna nog eens flink de kast inspecteren. De chat meldt tusen elf en twaalf:
''NV: de bodem schonen, kuilen langs het eitje, naar buiten kijken, zichzelf poetsen, Kei verschuiven, alle hoeken van de kast  en alles ertussen wordt opgeruimd, tussendoor kuilt NV even in de buurt van de Kei. duwt met haarsnavel de Kei onder zich en probeert te liggen, dan maar verder met de grote schoonmaak. naar buiten kijken.Gaat het rooster op en wailt.  Vliegt weg van het rooster''
--M kwam 14 x naar de kast of op rooster, chuppend. soms even kuilend en bleef 's avonds een drie kwartier in de kuil liggen. Het ei naast hem onder de vleugel. Als hij opstaat, snavelt hij even met het ei.
https://youtu.be/8QvUfGSHy6o

In afwachting van de komst van NV, met M op de drempel sluit ik af. Er zal vast een PS volgen.

---PS om kwart over negen komt NV naar het rooster. M chupt 25 minuten gebogen bij de kuil.Het gaat steeds smekender klinken. NV op rooster kijkt veel om zich heen, nauwelijks naar M. Dan is hij het zat en vertrekt.-

----
----
door margootje

Dagsamenvatting 23052018
Breda:
--De kuuks zijn 36 , 36 , 35 , en 33 dagen oud.
--EAE en ERT zijn takkeling geworden.
--Froona :
--**De kuikens zijn nu zo'n 7 tot 10 dagen verwijderd van het moment waarop ze voor het eerst gaan vliegen. Bijna volgroeid, worden ze steeds meer onafhankelijk en ondernemend. Het directe terrein buiten de nestplek, is hun volgende uitdaging. Als ze een nestkast hebben, zullen ze al vrij snel op het dak ervan hippen. En vol durf er weer vanaf fladderen. Wanneer ze een echte richel, of plateau ter beschikking hebben wordt daar vrolijk achter elkaar aan gehuppeld en gespeeld. En uitgekeken naar boven en beneden naar de ouders die heen en weer vliegen. Dat doen de ouders om de jeugd aan te moedigen ook te vliegen.**

<>
--Het rondvliegen der ouders werd bevestigd door een spotter ter plekke die het meldde in de chat :
*Kris8, 23 mei 18:30u
--zag een van de oudervogels rond 16.45u vlak bij de toren vliegen toe ik er langs reed.. kom er bijna dagelijks en nog nooit gespot. Nu dus wel.. ( denk ik moet wel heel sterk zijn wil het een andere slechtvalk zijn )  Vond het helemaal leuk er eens 1 life te zien ...*--
--De jongens staan om 6 uur al op rooster en wandelen snel uit beeld.Als ze trek hebben lopen ze even heen en weer naar de kast om aan een restprooitje te knagen.Hun zusters zien toe.
https://imgur.com/a/0A394ZZ    
CRV stond al op de drempel, maar eroverheen stappen is nog te moeilijk. AXX heeft ook nu veel belangstelling naar buiten. Zal deze hittepetit eerder op rooster staan dan haar 2 dagen oudere zuster? Partijtje prooitrekken deden de dames ook, tot ze ieder een stuk hadden.
En dutjes, dat doen allen nog graag, lekker plat bij en op elkaar.
Ze krijgen overdag  in de vroege ochtend prooi aangeboden door SK. De jongens waren al uit zicht. CRV griste het prooitje weg.Verder scharrelen ze wat met resten in de kast. Rond vijf uur zal er weer een prooitje zijn afgegeven , een van de mannetjes op rooster heeft het bemachtigd en mantelt.
foto van Froona's site:
https://imgur.com/a/Qr41EtS  
De ouders worden ook vanuit de binnencam veel vliegend voor het nest langs gezien.
Om zeven uur staat CRV vervaarlijk op de rand , ze volgt een vliegende ouder. AXX en 1 der broers zoeken eten in het nest, maar CRV let goed op, en bemachtigd snel het aangevoerde prooitje en schiet er mantelend mee de hoek in.

Acht uur was het kwartet weer compleet in de kast. Om half negen kwam één van de ouders nog even op rooster. Check.



____________________________________________________________________________
De Mortel :
Algemeen:
--De ogen zijn dus aangepast op zeer hoge snelheden. Meer aanpassingen waren nodig voor de slechtvalk om zo'n duikvlucht te kunnen maken.
Froona:
**Karakteristiek voor de Slechtvalk zijn de neuskoontjes. Aan weerszijden van de neus zijn ze duidelijk zichtbaar: beenachtige koontjes in het midden van het neusgat. Waarom zijn die ingebouwd in de schedel van de valk?
https://imgur.com/a/0kb2Q8y    
--Dat heeft alles te maken met de duizelingwekkende snelheden die de slechtvalk bereikt tijdens de prooivluchten. In de duikvluchtfase op zeer hoge snelheid ontstaat er een enorme druk op de kop van de vogel. Zo hoog dat normaal gesproken het totaal onmogelijk zou zijn voor de slechtvalk om nog adem te kunnen halen. Mensen die als proefpersoon in de windtunnel zijn gezet bij windsnelheden lager dan die welke de slechtvalk ondergaat tijdens de duikvlucht, konden op een gegeven moment geen adem meer krijgen.
--De duikvlucht met een snelheid van meer dan 320 km/u is een evolutionaire verworvenheid waarmee de slechtvalk ver en ver bovenaan zijn voedselketen staat. Daarmee is het voor de slechtvalk mogelijk om prooi te vangen. Dit is een dermate grote verworvenheid dat het lichaam van de slechtvalk volkomen aangepast is daaraan. De twee gaan hand in hand natuurlijk: snelheid en aanpassing. Niet alleen de bouw van het lijf, de vleugelstand, de veren, maar ook de ademhaling heeft er iets op gevonden om het mogelijk te maken. In de neus van de Slechtvalk zijn daarom neuskoontjes ontstaan zodat die snelheid opgevoerd kon worden!
--Bij hoge windsnelheden ontstaat er namelijk een vacuum voor de neus waardoor ademen onmogelijk wordt. Het koontje vertraagd de windsnelheid en zorgt er zo voor dat er lucht in de neus kan binnenstromen en dan moeten we meer denken aan binnenwervelen!
--Dit is een evolutionaire vondst die door vliegtuigbouwers van de Slechtvalk is afgekeken. Vooral de gevechtsvliegtuigen die op hoge snelheid vliegen hebben een valk-achtige koonconstructie daar waar lucht in de jetmotor wordt gezogen, om de luchtstroom te vertragen. Dit regelt ook daar een goede en regelmatige luchtstroom en de luchtdruk in de compressoren en turbines.**

<< Wat gebeurde er op de Mortel?>>
--NV vertrekt om tien over vijf. Om half zes zijn beiden in de kast voor een gesprek. NV vertrekt na 5 minuten. M blijft achter. Hij giaat op de drempel staan. NV wordt gespot 2 ringen lager, via GHcam (*). Daarna een paar uur uit beeld. Dan natuurlijk M heen en weer kast. 18 x vandaag.
--In de voormiddag nog een gesprek in de kast, NV is er zelfs als eerste. Er wordt gebogen en gechupt over en weer en NV kuilt in M's bijzijn. M vertrekt en NV doet kastinspectie en kuilen. De rui-donsjes zijn in de kast goed zichtbaar:
https://imgur.com/a/NRp3NPf    
--Na tien minuten vliegt ze wailend weg. Dan zijn ze weer een uur uit beeld. M komt na drieen weer chuppend naar de kast, en NV werd in de buurt van de dakcam gezien, (*) , etend.
--M heen en weer, en wordt ineens vergezeld door NV die duidelijk gestoord werd bij haar maaltijd. Ze staat gakkend op rooster in horizontale houding en spurt er dan vandoor. M kijkt haar even na, en vertrekt dan ook. Er was duidelijk een vogel, of meerdere, die haar niet aanstond(en). Even later hervat zij haar maal op de dakrand , ze lijkt nu met meer haast te eten. De rust lijkt terug, voor een uurtje, dan komt M  met ook volle krop naar de kast, vertrekt, NV neemt de kastpositie over en gakt weer. Zij duldt niemand meer in de buurt van haar toren.
--Ze gaat op de wiphoek zitten. Naast haar voorraadkast, op de uitkijk.M zit even later weer op rooster. En die situatie blijft, tweeenhalf uur. Dan vertrekken ze weer gelijk. NV even wailend hoorbaar. Ze wordt weer bij de dakcam etend gezien. (*). Nog even bijbunkeren. Dan vliegt M daar ook weg. Hij gaat naar de kast, NV vliegt nog een paar rondjes om. Zij komt nog niet. M gaat met zijn geduld en met het ei in de kuil liggen wachten. Het is na negenen. Wat er verder nog gebeurt, volgt in een ps.

PS:
Om tien uur ligt M zachtjes te chuppen in de kuil. Nv zit op de dakrand boven de kast, ze wailt 2x naar hem. Na een kwartier komt ze naar rooster, en jawel, binnen drie minuten dan ook de kast in. M buigt diep en houdt een monoloog. Zij buigt niet/Het samenzijn duurt 7 minuten.Pas aan het eind, chupt Nv wt terug. Als M weg is gaat ze heel langzaam kuilen en in steentjes pikken. Dan gaat ze poetsen onder de cam.
Morgen zien we ze weer.


citaten en foto van Froona's site: http://www.falcoperegrinus.org/?sv_opstart.html

door margootje

Dagsamenvatting 24052018
Breda:
De juvenielen/kuikens zijn 37 , 37 , 36 , en 34 dagen oud.
We hebben 2 takkelingen en 2 nog nestlingen.
Froona zegt over de eerste stap buiten de kast:
**--De ouders stimuleren deze volgende stap door de juvi-kuikens buiten het nest prooi aan te bieden. Achterblijvers moeten het vaak doen met maar 1 voeding per dag en zullen dus het nest uit moeten als ze meer voedsel willen hebben. Buiten hollen de juvi-kuikens luid krijsend achter de vliegende ouder met prooi aan. Vocaal zijn ze zeker. Met het toenemen van de weken verandert ook hun klankkleur en het volume. Een stel om eten wailende juvenielen zijn van verre te horen!**
--Onze spotter ter plekke meldde in de chat:
Kris8, 24 mei 20:24u
''jeetje ze zitten te piepen !! Je hoort ze tot 3 straten verder.. Zag 1 vogel rond de toren vliegen en 1 aan de andere kant zit een een vogel op het puntje van de toren. ( helemaal andere kant gebouw)''--
**--De uitstapjes zijn niet ongevaarlijk. In situaties waar een nestkast is geplaatst tegen een toren, een waterreservoir of een electiciteitscentrale om maar eens wat te noemen, kunnen de kleintjes wel eens letterlijk of figuurlijk klem komen te zitten. En kunnen ze niet voor donker terugkomen naar het nest. De ouders trekken zich weinig aan van klagelijk gejammer. Ze houden wel een oogje in het zeil, maar raken niet in paniek.
--Meestal weet de jonge slechtvalk de volgende dag de weg terug wel weer te vinden. Met een beetje pech heeft de kleine de nacht in de regen moeten doorbrengen. Gezien het feit dat jonge slechtvalken bij een flinke regenbui graag in de regen staan te spelen, en heel graag dagelijks in bad gaan, is het niet nodig daarover zorgen te hebben.**

--Dit geldt ook voor het in de gaten houden van potentiele vijanden, nestrovers. In bovenstaand filmpje is goed te zien hoe oudervalken daarmee omgaan, Tevens zien we in dit filmpje duik - en stootvluchten en in horizontale houding staan gakken (offensief, dreigen , vijanden waarschuwen).
**Ook nesten op een cliff kunnen natuurlijk heel gevaarlijk zijn. De takkende kuikens willen altijd verder weg, even overstappen naar een andere richel, of zoeken de hoogte op en kunnen niet meer terug. Zo kunnen levensgevaarlijke situaties ontstaan, waarbij soms ook inderdaad slechtoffers vallen.**(helaas kregen vandaag bericht van een juvie in A'dam,die bij zijn eerste vlucht tegen een raam of richel aanknalde en dit niet overleefde .......)

<>
--Alle 4 sliepen heerlijk in de kast. Om kwart over zes meldt Carrie dat ze íets'over het rooster zag rennen. De jongens zijn al buiten. Hun zussen brengen de ochtend door op de drempel. Tis heel interessant buiten , maar een voet over de drempel is nog te eng.
--Om half elf brengt SK een prooitje voor zijn meisjes. CRV pakt het aan natuurlijk, maar AXX wil ook, het is even prooitrekken en dat heeft ieder zijn deel. Als ze verzadigd zijn gaan beiden op de drempel liggen. Hun broer ERT komt even binnenkijken of er nog wat te snaaien valt, maar is snel weer naar buiten.
--In de middag kwam 1 broer binnenslapen met zijn zussen. De ander zagen we over rooster rennen.Om kwart over vier zijn ze ineens allemaal in de kast. 1 mannetje ging al snel weer het rooster op. De rest blijft luieren en poetsen in de kast.
Om kwart over zes staat ERT alert bij de drempel. Zijn zussen liggen nog te slapen. Zo is hij er het eerst bij om prooitje van ouder aan te pakken. Hij schiet ermee de hoek in, maar..zijn zusters zijn wakker. Een foodfight volgt . AXX begint te trekken en trekt hem met prooi en al onder de cam. Maar ERT is sterk, hij is tenslotte 3 dagen ouder, hij wint en loopt naar de drempel, waar hij mantelt. Het is druk in de kast. EAE is ook al binnen. CRV staat naast ERT en begint ook te trekken. AXX bemoeit zich ermee, de chaos is compleet. Alleen EAE staat erbij. Uiteindelijk wint CRV. Ze gaat met haar prooi onder de cam staan. ERT gaat maar weer naar rooster.

-- Half negen komt 1 NF met prooitje. Ze wil ervan voeren maar bedenkt zich en gaat er als een speer vandoor. Dit leidt weer tot een chaos.
Alle vier blijven nadien binnen.


_____________________________________________________________________________
De Mortel
Algemeen:
Duikvlucht: Het lichaam van de slechtvalk is dus aangepast (oog , ademhaling) aan de enorme snelheid van de duikvlucht . Daar komt bij, dat grote spierkracht en souplesse nodig zijn.
Froona:
**Als de slechtvalk voldoende hoogte heeft gooit hij zijn vleugels naar voren en kantelt ook zijn lichaam mee en stort zich in een diepe stijle glijvlucht. In het begin van de duikvlucht gebruikt hij zijn vleugels om zijn valsnelheid te vergroten en zijn baan te corrigeren. Een ideale valk van 1 kg die duikt onder een hoek die varieert van 15-90 graden met een massa van 1 kg bereikt 95% van zijn topsnelheid na ongeveer 1200 meter.
--In vrije val zet hij 160 km/u om in 320 km/u in minder dan 8 seconden. De hoogste snelheid die een slechtvalk heeft bereikt en die gemeten is bedraagt 389 km/u. De snelheid is in hoge mate afhankelijk van de aerodynamische eigenschappen van de vogel, de hoek waaronder hij duikt, de zwaartekracht versnelling en de ruimte en tijd die hij heeft voor versnelling. Daarmee zijn de grenzen van zijn mogelijkheden ook direct vastgelegd. Hoewel de slechtvalk bij uitstek een dier is wat het liefste speelt met grenzen.
--Als de slechtvalk begint aan zijn duikvlucht gebruikt hij zijn vleugels om in de juiste richting zijn duikvlucht in te gaan. Hij versnelt daarbij door met zijn gebogen vleugels te slaan. Hij wisselt dat af met het strak tegen zijn lijf houden van de vleugels. Hij corrigeert tijdens de vlucht soms meerdere malen met zijn vleugels de koers. En maakt de vrije val.
https://imgur.com/a/nC8b5iN  
--Hoe stijler de lijn naar beneden en hoe meer de vleugels tegen het lichaam worden gehouden hoe sneller hij zal gaan tot hij werkelijk duikt. Als je naar een slechtvalk kijkt is het net een projectiel dat naar beneden scheert. Om nog meer stroomlijn en dus snelheid te krijgen trekt de slechtvalk een schouder naar voren, waardoor hij tussen de luchtmoleculen door lijkt te jagen.
--De versnelling in het begin van de duikvlucht wordt vermeerderd door de zwaartkracht. Het kan ook zijn dat de slechtvalk tijdens de vlucht moet bijsturen. Dan moet er dus geremd worden door juist de weerstand in de vliegrichting te vergroten waardoor de koers afgebogen wordt. Dit kan b.v. door de vleugels te bollen om het lichaam, ruimte te laten tussen lichaam en vleugels waardoor de profielweerstand toeneemt. Bij snelheden van rond de 300 km/u de vleugels iets uit te zetten vraagt een formidabele spierkracht! Om ze gecontroleerd uit de stroomlijn te halen en ze ook in die stand te houden  De krachten die tijdens dat afremmen met de vleugels ook op het schoudergewricht komen te staan zijn 24 maal dat van een normale vlucht. En dat is naar menselijke standaard heel erg groot.**

<< Wat gebeurde er op de Mortel?>>
In de ochtend lijkt de meeste structuur te zitten . Bij het krieken van de dag verlaat NV het nest. M neemt haar plaats in en gaat even liggen. NV wordt op dak gezien. In de ochtend gaat M 8x heen en weer kast. Om negen uur  komt hij met een prooitje.Hij zal het bij de voorraadkast bij de wiphoek hebben afgeleverd, want daar zien we NV, via de refreshcam.
http://www.vwggemertslechtvalk.nl/
Om één uur komt NV met M mee. We zien een gesprek waarbij beiden buigen, zingen (chuppen) en dansen. NV met haar grote voeten over het ei heen, M danst uiteindelijk langs haar heen weg. M's Dansje:

NV blijft achter, draait een rondje door het nest en gaat dan op de drempel staan kijken.
Rond tweeen wordt zij afgelost door M. Zij verstopt zich elders, een spotter ter plekke, onze Els deed verslag op forum https://www.slechtvalkenliefde.com/t1222-rond-om-de-toren
M kwam van de eerste ring, NV vertrok daarheen en vloog rond de toren om op dak te verdwijnen.M gaat een tijd op rooster staan, Om half vier vertrekt M en zijn beiden uit beeld. Een uurtje later zien we NV bij de wiphoek staan.
Nu is het negen uur. M zit in de kast en NV op de rand boven hem. We kijken refresh.
Hoe het afloopt volgt in PS.


-----


---
door margootje

Dagsamenvatting 25052018

Breda:
--De kuikens-juvenielen zijn 38 , 38 , 37 , en 35 dagen oud.Er wordt veel met spieren en flapperen geoefend, vooral nu door de jongens buiten.
--Froona:
**Het behoeft nauwelijks betoog dat er tijdens het vliegen enorme krachten komen te staan op de vleugels, op spieren en op het skelet van een vogel. Voor de slechtvalk geldt dat nog veel meer. Met zijn supersonische snelheden en razendsnelle wendingen komen er vele G's op vleugels en lijf te staan van deze mooie vogels. Er zijn krachten gemeten van rond de 27 G! Maar ook gewoon tijdens het vliegen, rukt de wind aan de vleugels, drukt er van onder tegen aan. De valk moet de vleugels naar beneden drukken en omhoog trekken vechtend tegen luchtstroom en de zwaartekracht. Lucht heeft ook weerstand, al lijkt het van niet! Vliegen vraagt spierkracht, dat is duidelijk. Natuurlijk zijn de spieren in aanleg aanwezig, maar spieren worden pas krachtig door training. En dus besteden de kuikens er heel veel tijd aan per dag. Flink en krachtig met de vleugels bewegen. Bodybuilden dus.**

-- Op dit clipje van Aaltje van vorig jaar kun je zien hoe dat eruit ziet buiten:
https://www.vogelbescherming.nl/beleefdelente/filmpjes/bekijken/vliegoefenen
__De gezusters doen het nog wat rustiger aan.
--Froona:
**De juvenielen brengen hun dagen door met lekker lui in het zonnetje buiten zitten en hun veren verzorgen. Ze volgen de vliegbewegingen van alles wat overvliegt en zijn zeer alert. Zelfs op een dikke bromvlieg. Waar er genoeg van zijn met de rotzooi in het nabijgelegen nest. De jongen liggen erg graag op hun buikje. Dat is niet alarmerend, maar heel normaal voor juvenielen. Slechtvalken kunnen slapen met 1 oog open. Dat is dan ook vaak bij de jongen te zien: 1 oog dicht en het andere wagenwijd open. Slechtvalken kunnen 1 hersenhelft laten slapen, terwijl de ander wakker blijft. Hoogst opmerkelijk. Zo kunnen ze hun nodige rust pakken en toch waakzaam blijven.**
<< Wat gebeurde er in Breda?>>
1NF verliet om tien voor half vier al het rooster. De 4 jongen sliepen in de kast. ERT was er voeg bij, om half zes stond hij alweer buiten. EAE volgde hem om kwart over zes.
De gezusters staan een groot deel van de dag op de drempel naar buiten te kijken:
https://imgur.com/a/fTtDC4v  .
https://imgur.com/a/bd3tfBY  
In de chat wordt oa gemeld:
--''SK EN 1 NF zijn bezig om de dames te lokken, constant zie je ze voorbij vliegen. Prachtig zoals de ouders voorbij scheren, van beneden naar boven en viseversa. Koppies kijken synchroon van links naar rechts, een geinig gezicht is dat. De dames in Breda hebben het warm zo te zien. Die juvie in Breda op het rooster is mooi bruin zo in de zon. AXX is heel even uit balans , vanwege vleugeloefeningen en komt met 2 poten op het rooster terecht,  maar gaat gauw weer terug.CRV met vleugeloefeningen bezig "
--Kwart over zes brengt 1NF prooi op rooster. Ineens zijn we CRV dan kwijt. Zij heeft de stap gewaagd! Honger heeft haar gedreven, want gevoerd werd er niet vandaag. AXX blijft alleen achter. Maar al snel is EAE bij haar. Hij snavelt even met haar, en stapt dan kast uit en in en weer uit. Alsof hij haar wil laten zien hoe makkelijk het is. AXX wil er niks mee te maken hebben en gaat plat onder de cam. EAE blijft op rooster.
--Voor half negen is iedereen thuis. ERT blijft nog op rooster staan.
https://imgur.com/a/YdPu0zq  



__________________________________________________________________________
De Mortel:
--We zagen de aanpassingen bij de slechtvalk tijdens de duikvlucht met betrekking tot het oog, de ademhaling en de spierkracht en souplesse.
--De stoot , waar de duikvlucht mee eindigt , vraagt ook enorme kracht en behendigheid.
--Froona:
**De laatste fase van de stootvlucht. Zolang de prooi de slechtvalk niet in de gaten heeft kan hij doorgaan met zijn tactiek. En dat is vlak achter en onder de prooi horizontaal licht stijgend optrekken. Dit is iets wat in een fractie van een seconde gebeurt. De slechtvalk krijgt dan door het plotselinge afremmen van snelheden rond de 380 km/u in een hoek die loodrecht staat op de vliegrichting een druk van 27 G op zich te verduren. Ter vergelijking, op dat moment weegt een slechtvalk van 1000 gr maar liefst 50 kg!**
https://imgur.com/a/ohKRcjx  
**Hij kantelt dan zijn poten naar voren en stoot de prooi met een onvoorstelbare dreun. In die klap neemt hij de versnelling die hij had van de aanval mee en zet die om in stootkracht. Deze is zo groot dat de prooi door de klap op slag dood is, of op z'n minst verdoofd. Eenmaal stevig in de klauwen bijt de slechtvalk met zijn valkentand vlak achter de kop het ruggemerg van de prooi door. Het is allemaal in een paar seconden achter de rug. Of de klap van de stoot doodt de prooi die uit de lucht valt. Dan cirkelt de slechtvalk terug en pikt de prooi op.**
( Dezelfde tactiek wordt overigens ook in  gevechten om het territorium gebruikt. VV is op deze manier van het dak afgestoten .)
Vertraagde beelden uit clipje van Karin:

<< Wat gebeurde er op de Mortel?>>
-- NV heeft de nacht elders doorgebracht. M staat om kwart voor vijf al op rooster te piepen. NV wailt in de verte. Ze is in de buurt. Ze wordt op de ring waargenomen (*) en later op dak. M doet zijn heen en weertjes naar de kast. Half negen vergezelt NV hem daar. Het ochtend gesprek in de kast duurt bijna 10 minuten. Wederzijds chuppen en buigen en snavelen.
https://imgur.com/a/1AxV7ol   .
Ze komen in de ochtend nog een even keer samen. NV komt ook alleen. Dan is duidelijk te zien dat ze last heeft van de warmte:
https://imgur.com/a/Y08pr4y  
-- In de middag komt M een tijd op rooster en in de kast. Gaat ook even liggen.NV wordt op de dakrand gezien. Er is wail en chupcontact.
--Rond zeven uur horen we NV wailen. Ze komt naar rooster en gaat daar zitten op de uitkijk. Beetje poetsen.M vliegt rond en komt dan langs haar heen de kast in. Hij zingt zijn liedje bij de kuil, vijf minuten. NV wailt er soms doorheen. M vertrekt weer, NV kijkt hem na.
Het is nu bijna negen uur en NV zit nog steeds op rooster. Blijft ze bij de kast vannacht?
Morgen zien we ze weer
-Citaten en foto van Froona's site: http://www.falcoperegrinus.org/?sv_opstart.html
clipje van VV overgenomen uit clipje van Karin Groen-Dam vanuit http://www.natuurkanaal.nl/  Froona Toren Cam
clipje van Aaltje , BDL vogelbescherming van juvenielen 2017, Vliegbewegingen--


door margootje

Dagsamenvatting 26052018
Breda: de kuikens/juvenielen zijn 39 , 39 , 38 , en 36 dagen oud.
Froona:
**Het is nauwelijks voor te stellen dat ruim 14 dagen geleden toen de kuiks werden geringd, het nog dikke witte pluizige kuikens waren. Nu staan er prachtige juvenielen in de nestbox. Net zo groot als hun ouders, met de dezelfde vervaarlijke roofvogel blik in de grote bruine ogen. her en der tussen de bruine veren wapperen nog wat witte pluisjes, vooral op het kopje en hier en daar een paar op de rug. Onder de vleugels zit ook nog dons. Dat is ook de reden waarom er nog niet gevlogen gaat worden. Dat duurt nog wel een paar dagen. Het moment nadert wel dat ze de nestkast gaan verlaten op verkenningstocht naar het terrein er direct om heen.**
**Het overvliegen van de ouders, wel of niet met prooi is altijd reden voor een luid vocaal welkom. In wezen is het bedelen, ze blijven vragen om voedsel. En zullen dat ook nog wel een tijdje doen. De ouders laten zich niet dwingen en zijn meesters in het totaal negeren van het geschreeuw. Nu nog wel. De juvenielen krijgen meestal 3 maal daags een flinke maaltijd aangeboden.**
<< Wat gebeurde er in Breda?>>
--Voor zevenen waren de drie oudsten al buiten spelen. AXX zat de hele dag alleen in de kast zonder eten. Heel af en toe lwam er een broer of zus gezelschap houden op rooster of in de kast.Voor AXX was er één voordeel. Ze kon breeduit flapperen. één uitgestrekte vleugel neemt diagonaal al de hele kast in.
--AXX alleen in de kast
https://imgur.com/a/ihag9rG  
--In de middag was te zien dat broer op rooster wel een volle krop had. AXX moest het doen met een afgekloven vleugel. Die als restprooi eerder al door een broer was afgekeurd. Ja, die zit buiten lekker aan de verse duif!
--Even voor zeven vond 1 NF dat AXX voor vandaag genoeg geleden had. Ze kwam met een stuk duif, speciaal voor het kleintje . Er stonden nog 2 juvies op rooster, die wilden ook wel aanpakken, maar dat liet 1 NF niet toe
. Eenmaal met haar buit in de kast, kwam een broer toch meeeten.
--AXX krijgt prooi
https://imgur.com/a/5mseLug  
https://imgur.com/a/2a6klOo  


Daarna komt iedereen naar de kast. Alleen de jongens lopen nog in en uit. De meisjes al plat. Gaat het AXX morgen lukken?

______________________________________________________________________________
De Mortel
Algemeen:
--Kester Freriks beschrijft in De valk een stootvlucht die hij door de verrekijker waarnam:
**In de verte, uit het noordoosten , kwam een slechtvalk aangevlogen met  grillige slagvlucht. Hij joeg een stel kokmeeuwen op.  In een oogwenk steilde de valk op en kwam boven de meeuwen uit. (..) Een meeuw dwaalde af in de richting van de eendenkooi , waar hij beschutting hoopte te vinden. De valk naderde de vogel in schuine diagonale lijn zodat hij nog meer van de zwerm werd afgesneden. Eenmaal hoog boven de vogel gestegen draaide de valk een kwartslag en tekende zich opeens als een verticaal anker tegen de hemel. (...) De valk sloot de vleugels tegen de flanken, waardoor het silhouet veranderde in een langwerpige vorm, als van een zwarte traan tegen de lucht. Niet voor niets heet deze jachtwijze de 'druppelstoot'. De meeuw in angst maakte snelle zwenkingen en plotse bewegingen. De valk schoot achter de meeuw langs en steeg meteen door de vleugels te spreiden.Hij sloeg de meeuw met de achterklauw.(...) Het was of het prooidier tegen een onzichtbare glasplaat botste: zijn voortgaande beweging werd abrupt afgebroken en hij tuimelde neer. De valk draaide zich om de as en greep de vogel in de lucht , daalde ermee naar de grond. Met snelle bewegingen van zijn kop doodde de valk de meeuw, scheurde de borst open. Veren dwarrelden in het rond. Ook deze veren at de valk. Ze kleefden als pluimen aan zijn snavel.Hierdoor kan hij zijn braakbal maken.*
--een stootvlucht van een slechtvalk. Filmpje van national geographic


<>
NV heeft op rooster geslapen.. De ochtend verloopt iets anders dan anders. Rond acht uur is er al een gesprek in de kast (via refresh), waarna NV bleef en kuilde. Om half elf komt NV weer naar de kast, gaat weer de hoeken bekijken, kuilen en snavelde heel even het ei. Ineens stuift M dan binnen. We volgen een gesprek met wederzijds chuppen en buigen, zonder snavelen en zonder kuilen. Als M vertrekt gaat NV op rooster staan kijken en na twintig minuten vertrekt ze ook.M komt daarna nog 2x naar de kast. Hij chupt daar .
In de middag komt M nog 3x naar de kast. Hij kuilt soms heel even, in de ukkiehoek. Hij negeert het ei.
Om kwart over zes staat hij weer op rooster te chuppen. Dan komt NV.Zij blijft op rooster staan. M staat te buigen in de kast. Hij chupt, zij wailt er soms doorheen.Pas als M vertrekt gaat zij de kast in.Ze kuilt. Dan gaat ze een tijd op rooster staan. Ze vertrekt wailend. even later zien we haar op dak in de buurt van de cam. Later in de hoge antenne. M komt om kwart vooracht weer naar de kast. Hij gaat op rooster staan wachten. Zal zij nog komen? Morgen zien we ze weer.




_citaten van Froona's site: _____http://www.falcoperegrinus.org/?sv_opstart.html

___
___door margootje

Dagsamenvatting 27052018
Breda:
De kuikens/juvenielen zijn 40 , 40 , 39 en 37 dagen oud.
Froona:
**Het verlaten van het nest en het op onderzoek gaan rondom het nest wordt takken genoemd. Het is voor de jonge slechtvalkjes een belangrijke mijlpaal die dan ook met heel veel enthousiast gewail gepaard gaat. De ouders zijn altijd heel dicht in de buurt en zijn vaak ook de lokkende factor. Met prooi worden de juvenielen uit de kast gelokt. De juvenielen zitten na het verlaten van de kast op de richel, balk of buis voor het nest of aan de zijkant ervan. Vaak ook buiten beeld van de webcam volgers. De juvenielen huppelen en fladderen enthousiast krijsend rond en hebben de smaak behoorlijk te pakken. Ze hebben ineens een panaoramisch beeld en volgen met hun oogjes de vliegbewegingen van ouders en overvliegend voedsel. De onverschrokkenheid van de slechtvalk is hun op jonge leeftijd al eigen en nieuwsgierig als ze zijn wordt alles bekeken en onderzocht. Prooi wordt buiten aangeboden door de ouders. En dit is weer een stimulans voor de andere juvi-kuikens die nog in de nestakst zijn achtergebleven om ook te gaan takken. **

<< Wat gebeurde er in Breda?>>
AXX. Ze bleef binnen. 2x kwam een broer haar even gezelschap houden. Ze sliep veel.Ze flapperde op de drempel, balancerend op een restprooi.

Om half zes komt een ouder eten brengen. AXX gaat het in de hoek opeten. Zij wordt niet gestoord door broers of zus.
https://imgur.com/a/uftIjva  
https://imgur.com/a/TEwpMHv
Al snel staat ze weer bij de drempel. Dan wordt er binnen een half uur alweer iets voor haar gebracht. Maar ze brengen alleen restprooi duif, die al helemaal afgekloven zijn ! Daar had ze al een hele berg van. Bij gebrek aan eten, broers of zus vleide ze zich uiteindelijk maar tegen een duivenvleugel aan.Als haar broer EAE op het rooster komt staan, gaat ze toch maar verwoed staan trekken aan een restprooi. Uiteindelijk heeft ze toch een redelijk vol kropje ervan af gegeten. De rest komt ook binnendruppelen. AXX snavelt even met CRV. Tegen negenen staan er 2 op rooster en 2 in de kast . Zij kijken naar buiten....Zal AXX morgenvroeg de stap wagen?


___________________________________________________________________________
De Mortel
Algemeen
Froona
**Spectaculair is de klap die de slechtvalk uitdeelt en daarbij de prooi verdooft of doodt. Over hoe de valk dat precies doet heerst verwarring. Men dacht vroeger dat de Slechtvalk de prooi sloeg met zijn borst, met de vleugels naar achteren. Maar dat is niet zo, de klap wordt uitgedeeld met de poten, maar hoe? Lang was de opvatting dat de slechtvalk slaat met een losse vuist, waarbij de achternagel gebruikt wordt als een snij object wat de buik van de prooi openhaalt. Maar bij het bestuderen van filmbeelden is te zien dat alle 4 tenen wijd uitstaan op het moment van contact en dan direct de prooi omsluiten. Daarbij zou dan de bal van de poot de klap uitdelen.  Vele klappen zijn zo sterk dat ze de prooi enkele meters door de lucht laten vliegen of zelfs op de grond laten stuiteren. De snelheid waarmee de valk de prooi bereikt bepaald of de vangst per grijpen of verdoven wordt gedaan. Om de prooi te grijpen en vast te houden moet de snelheid van de valk als hij uit de duikvlucht komt ongeveer die zijn van de prooi, om te voorkomen dat de prooi door het momentum weer los vliegt van uit de klauwen. **
--Na een stootvlucht doodt de valk zijn prooi direct. Het maakt de slechtvalk m. i. tot een 'barmhartige' jager. De prooi is van de stoot , de botsing , meestal al bewusteloos. Dan buigt de valk met de kop over de hals van de prooi en bijt in één keer de nek door met de valkentand.--
''Alle roofvogels die overdag hun prooi vangen, kunnen wij onderverdelen in twee hoofdgroepen: de arendachtige en de valkachtige. Het grote verschil is dat de arendachtigen "grijpdoders" zijn: met hun klauwen grijpen ze de prooi en meteen doden ze deze met hun lange nagels. De valkachtigen echter gebruiken hun klauwen alleen om de prooi te grijpen, dan doden ze deze met de snavel. Daarvoor is de bek bij alle valken met een "valkentand" uitgerust. Deze "tand" is een inkeping in de bovensnavel die door hefboomwerking de valk toelaat ook de sterke pezen van zijn prooi door te bijten.'' (https://www.wbe-landvanaltena.nl/kennis/roofvogels.php)

https://imgur.com/a/s5kcMzg  
Froona:
**De rhamphoteca (= het hoornige gedeelte van de snavel) omvat ook de zogenaamde valkentand. Dit is een karakteristieke vlijmscherpe uitstulping aan weerszijden van de bovensnavel en een inkeping op de corresponderende plaatsen in de ondersnavel. Hiermee kan de slechtvalk met 1 beet het ruggemerg vlak achter de kop doorbijten van gevangen prooi.**
https://imgur.com/a/bKh6yyv  
**Het vangen van prooi doet de slechtvalk met zijn poten, maar het doden van prooi gebeurt zelden doordat de scherpe lange nagels de prooi doorboren. In plaats daarvan bijt de slechtvalk de nek door van de prooi met zijn valkentand, waarbij de wervelkolom en ruggemerg van het prooidier doormidden breekt. Ook al is de prooi gedood bij het grijpen, de slechtvalk bijt altijd de nek door voor het eten begint. De prooi wordt vaak al direct op deze manier gedood, nog tijdens het vliegen. **
<< Wat gebeurde er op de Mortel?>>
--Gisteravond is NV nog naar de kast gekomen. Er was een gesprek waarbij M in de kast chupte en NV vanaf rooster. M vertrok na acht minuten.NV bleef nog en tijd op rooster en vertrok rond elf uur. Ze heeft dus niet bij de kast geslapen.
--Vanmorgen om zes uur zit ze al wel op rooster. Ze wordt afgelost door M .M heeft minder aandacht voor de kuil en het ei, maar komt wel naar de kast. Heel regelmatig. NV komt rond half elf heel even voor een gesprekje .
--In de middag komt M met goedgevulde krop op rooster zitten. Hij wordt ingezoomd. Een plaatje
https://imgur.com/a/IBzt7IP  
--Hij  blijft er uren zitten. NV wordt even onder de dakcam gezien, later in de antenne.
--Om kwart voor zeven beloont NV zijn geduld. Ze komt naar de kast en gaat naar binnen. Een gesprek met wederzijds buigen en chuppen. Na vijf minuten verlaat M de kast weer. NV gaat uitgebreid kuilen en in de steentjes pikken. Daarna gaat ze op rooster zitten, Ze wailt even. M vliegt rond de toren. Nu, even na half negen , zit NV nog steeds op rooster? Waar zal ze gaan slapen vannacht?
Morgen zien we ze weer
----

-citaten en foto's van Froona's site : http://www.falcoperegrinus.org/?sv_opstart.html

----

Jaaroverzicht Slechtvalken de Mortel 2018

-Wij allen verwachtten een prachtig broedseizoen te gaan meemaken met VV en M van de Mortel. Hoe anders werd het. Februari/maart het begon goed. VV en M waren immers een goed broedpaar met goede binding met elkaar en het terrein. We zagen ze baltsen, dansen in de kast, kuilen , M die VV constant naar de kast probeerde te lokken ,prooioverdrachten, heel veel paren en VV sliep al vanaf eind februari in de kast. De ei-poll stond te sidderen. Op 9 en 10 maart waren er meldingen van een derde en zelfs een vierde valk, maar alles leek nog rustig. M kwam veel prooitjes brengen, zeker zes maal daags en er  werd veel gepaard En toen werd het 11 maart. VV leek klaar om het eerste ei te gaan leggen. Maar ze werd belaagd. Waarschijnlijk door meerdere vrouwen. Het werd een dag vol gevechten aan één stuk door.
11 en 12 maart samengevat:
--Gisteren veel aanvallen rond de toren geweest en V is om 17:30 voor het laatst met M in de kast gezien. een half uur later zat grote valk boven de kast en even later binnen. Was een geringde vrouw.
--V is sindsdien niet meer voor de cam geweest, zodanig dat we zeker konden zeggen dat het V was.
--De geringde vrouw is vanaf vanmorgen steeds op cams gezien geweest, op de rand en in de kast en op rooster en in antenne (*). Tot we haar ringen officieel kunnen lezen heet zij GV wat staat voor Geringde Vrouw.
--Er is vanmiddag met cam 3 gezocht op de ring vd toren , en daar werd een dode valk gezien, en die is zojuist opgehaald door VWG en in de vriezer gelegd
--Verder zijn de aanvallen van een vrouwelijke valk op GV de hele dag, tot donker doorgegaan en verwachten we morgen weer, wie de aanvalster is, is onbekend
--M is oké , leek vanmiddag ook bij aanval te helpen, staat regelmatig in de kast, werd 1x bijna van rooster getikt door GV einde middag, met de andere valk achter haar aan.
--Eind vd avond kwam GV bij M in de kast, M scheerde weg, en GV ging naast de kast en later op rooster en in de kast slapen.
--En verder verwachten we morgen weer aanvallen en wachten we af wat uit de autopsie van de dode valk komt
--Martin Vink VWG schreef dezelfde avond onder meer in zijn blog:
''Om de valken niet te verstoren ben ik vanavond na 20:00 voorzichtig de vierde ring opgegaan en heb ik de dode valk verwijderd en meegenomen. De aangetroffen vrouwelijke valk had veel letsel in haar nek wat wijst op de afronding van de dodelijke aanval door de indringster. Mijn vermoedens dat het hier om het huidige vrouwtje V gaat kan ik ondanks het letsel en aangetaste verenkleed met enige zekerheid bevestigen.''
--Er volgden een aantal dagen van veel verwarring. De geringde vrouw GV bleek ringletter 7C te dragen, Deze valk was een kleindochter van Pa, geboren in Ittervoort 2014. 7C werd dagelijks belaagd door weer een andere vrouw.
--M gooit meteen het roer om, hij heeft geen keus, hij moet de nieuwe vrouw die aanwezig is behagen. Dus gaat hij door met prooitjesaanvoer en met paren. Na een dag rust gaan de aanvallen op 7C echter weer verder.
15 maart, 11 uur zit er opeens een vrouw met 1 ring in de kast. Er zijn scheervluchten geweest op 7C. M gaat gewoon verder met prooitjes aanvoeren, chupgesprekken in de kast en ..met paren. Is deze vrouw met 1 ring dezelfde valk als 7C? Heeft zij een ring verloren?
17 maart , het sneeuwt, zien we alweer een andere vrouw 's middags in de kast. Deze vrouw heeft helemaal geen ringen. Ze ging meteen kuilen. Alsof ze thuis was. Of was het toch onze eigen VV? Ze bleef ook maar meteen slapen en hield gesprekken met M in de kast de volgende dag.
18 maart kregen we duidelijkheid: de dode valk was onderzocht en bleek VV te zijn. Ze droeg een bijna volledig ontwikkeld ei en meerdere eitjes in aanleg.
https://www.vogelbescherming.nl/beleefdelente/blog/lezen/nieuwe-vrouw-nv-in-de-mortel
-M ging ondertussen verder met deze NV prooitjes brengen, naar de kast lokken, kuilen en paren.
--Kortom er waren 3 vrouwen die het op de toren van VV gemunt hadden: 7C (=GV), 1VR (éénringvrouw) en NV. En NV won.
Maar niet zomaar...
--Het leven gaat verder. M gaat verder. Met NV. We zien een aantal rustige dagen met prooioverdrachten kastbijeenkomsten, oplopende aantallen paringen en NV die in de kast slaapt.
24 maart beginnen er weer aanvallen op NV.Om de paar dagen komen er één soms twee andere valken de Mortelvalken storen bij hun dringende bezigheid zich voort te planten.
--Dan is het Pasen, op 1 april. Het aantal paringen is naar een record gestegen. Velen verwachtten een paasei. Maar weer wordt de rust verstoord. Tussen de aanvallen door legt NV begin van de avond van tweede paasdag een ei in de kast. M staat erbij op rooster. NV heeft totaal geen tijd om bij te komen, nauwelijks om haar ei zelf te zien. De gevechten gaan door en later op de avond staat er een vrouw met 2 ringen in de kast. Ze keek even rond en vertrok weer. De volgende ochtend zagen we haar weer bij de kast, maar later in de ochtend was NV weer terug. De volgende dagen hoopten we op een tweede ei. Paringen gingen ook door. Maar ook de aanvallen. Er was onvoldoende rust. Bij zo'n stress komt het hormoon cortisol vrij, leerden we. Dat zorgt ervoor dat de eiproductie stopt. Eventuele eitjes in aanleg zullen door het lichaam worden heropgenomen.
--Een week na de leg van het ei bekeek Fanny in de chat het verhaal gezien vanuit NV:
Fanny , 9 apr 21:57u

''NV's verhaal
Hallo luitjes, iedere dag kijken jullie naar mij „NV“ bij „beleef de lente“ en mijn M , een beetje beangstigend maar ook wel fijn. Vandaar wilde ik jullie even vertellen over alles wat mij bezighoudt en hoop dat jullie mij begrijpen. De omstandigheden tijdens , mijn eerste ei-leg ,waren niet erg gunstig en was een echte domper. De adrenaline schoot door mijn aderen, mijn hart klopte heel snel en ik kon ook niet genieten van het moment. Mijn lichaam was startklaar om te vechten/vluchten. Een dag vol emotie, overwinningen, maar vooral was het een heftige dag .Ook de volgende dag , was mijn lichaam in alarmreactie, indringers verjagen territorium verdedigen. Zelfs s`nachts schrok ik vaak wakker,want ik moet alert blijven en de omgeving in de gaten houden.Mijn stress emmer is overgelopen en de fysieke druk behoorlijk hoog. Zolang de bedreigingen niet voorbij zijn , voel ik mij gespannen en nerveus, en zal mijn vecht/vlucht reactie ingeschakeld blijven, Ik hoop dat het weer een beetje rustiger wordt zodat mijn hormoonspiegel weer naar de normale stand terugkeert , en ik mij dan concentreer op mijn eitje en mijn man. Hij is echt heel lief, af en toe begrijp ik niet wat hij zegt, Hij will dat ik op het eitje lig, maar ik zit liever voortdurend in de grote antenne , danzie ik of een een vijand nadert. Ik heb nog een beetje tijd nodig , ben nog jong maar zal beslist veel leren van mijn knuffeltje M . Aan zijn zijde en met zijn ervaring/hulp zal het wel lukken. Ik hoop jullie hebben allemaal een beetje geduld met mij Wie weet , moeder natuur is vol eindeloze verassingen. Ik slaap nu, bij mijn eitje , goede nacht.''

--Maar het broedseizoen was nog niet voorbij. M ging door met lokken, prooitjes brengen en paren.
13 april, vrijdag de dertiende, beginnen er opnieuw aanvallen op NV. Dit gaat 3 dagen door. Dan verliest NV in de nacht een onvolkomen ei. Het eerste ei van haar tweede legsel. Het is weer de stress van de voortdurende strijd om het territorium, dat voor NV ook nog nieuw is.In de dagen die volgen zien we toch weer paringen, het spel gaat gewoon door met NV en M.
--Zou een derde legsel mogelijk zijn? Het is in de geschiedenis niet bekend. De situatie die we hier meemaken is uniek. Natuurlijk zijn er wel vaker valken verdreven of zelfs gedood tijdens een broedseizoen, maar dan was er altijd al sprake van een legsel of zelfs al kuikens, voor zover we via webcams hebben meegemaakt. Nog steeds zien we derden komen.Maar het gedrag van de valken blijft ook aanleiding geven om hoop te houden.Paringen, prooioverdrachten, slapen door NV in de kast , het gaat allemaal gewoon door. Dit is gedrag wat we buiten het broedseizoen niet zien. We proberen met behulp van Froona's site te verklaren wat dit gedrag betekent.
--Tot begin mei blijven er vreemde valken komen en neemt het aantal paringen af. Op 11 mei is het voor het laatst dat we een paring waarnamen.Via Froona's site leren we dat in dit deel van de wereld half mei ongeveer het laatst is dat we een ei kunnen verwachten. Ook zien we tekenen van rui bij NV. Rui en voortplanting gaan niet samen.De hormonen komen in een overgangsfase. Hetzelfde hormoon dat vrijkomt na het laatst gelegde ei, en ervoor zorgt dat het vrouwtje niet meer kan en wil paren, komt ook vrij als de rui intreedt. De rui begint in dit deel van de wereld bij de slechtvalk in mei-juni. Stress kan de rui zelfs vervroegd uitlokken.
--Er is geen hoop meer op een ei in 2018.Wel zien we dat de paarband tussen NV en M erg is verstevigd. Ze jagen samen, communiceren veel, komen nog samen bij de kast , en zijn altijd samen uit samen thuis.De band van NV met de kast en de toren is ook veel steviger.
--We hebben goede hoop voor volgend seizoen voor dit paar.



-----


-----